Της Roula Khalaf
Το τσιγάρο έχει εξαφανιστεί από τα δάχτυλά του, η σύζυγός του ξαφνικά πολλαπλασίασε τις δημόσιες εμφανίσεις της και ο μηχανισμός των μέσων ενημέρωσης έχει αποβάλει τις συνήθεις ύβρεις και τις εικόνες πυραύλων. Μέσα σε λίγους μήνες, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει μηχανευτεί την πιο εντυπωσιακή αλλαγή προσωπικότητας καθώς και του καθεστώτος του.
Ο απομονωμένος ηγέτης, που φοβόταν να αφήσει την Πιονγκγιάνγκ, εμφανίστηκε στην Κίνα για μια συνάντηση με τον Πρόεδρο Σι Τζιπιίνγκ. Σήμερα Παρασκευή θα συναντηθεί για πρώτη φορά με τον Πρόεδρο της Νότιας Κορέας Μουν Τζέι-ιν. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το σχέδιο, σε λίγες εβδομάδες θα έχει στα χέρια του το μεγάλο έπαθλο: μια συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Ιλιγγιώδεις αλλαγές
Το πιο περίεργο είναι η ξαφνική αλλαγή του κυρίου Κιμ, από την επιθετική διάθεση στη διπλωματική φιλοξενία. Σε μια ιλιγγιώδη διαδοχή γεγονότων, έχει διακηρύξει την ετοιμότητά του να συζητήσει την αποπυρηνικοποίηση του καθεστώτος του. Δεν αντιτίθεται πλέον στις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις ΗΠΑ - Νότιας Κορέας που προκαλούσαν την οργή του στο παρελθόν. Απέσυρε την απαίτησή του για την αποχώρηση των 28.000 Αμερικανών στρατιωτών από τη Νότια Κορέα. Και πιο πρόσφατα δεσμεύτηκε ότι θα αναστείλει τις πυραυλικές δοκιμές και θα κλείσει ένα πεδίο πυρηνικών δοκιμών.
Όπως επισημαίνει η Γιονγκ Παρκ, πρώην αξιωματούχος της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών και νυν αναλυτής στο Ινστιτούτο Brookings, η διπλωματική στάση του κυρίου Κιμ έχει ομοιότητες με την κατασκευή ενός πυρηνικού οπλοστασίου: κάνε το μεγάλο και τολμηρό. «Όπως αποδεικνύεται», γράφει, «ο Κιμ δεν είναι μόνο καλός στη μέγιστη πίεση, αλλά είναι εξίσου καλός στη μέγιστη εμπλοκή».
Κάποιος θα μπορούσε να αποδώσει τη θαυμαστή μεταμόρφωση στη διαπραγματευτική ιδιοφυΐα του Ντ. Τραμπ, όπως κάνουν πολλοί αξιωματούχοι του. Αυξάνοντας τις πιθανότητες για τιμωρητικές οικονομικές κυρώσεις και με μια αξιόπιστη ετοιμότητα για προληπτικό χτύπημα κατά της Πιονγκγιάνγκ, ο Αμερικανός Πρόεδρος επέβαλε τη συνθηκολόγηση. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, ο κύριος Κιμ ανταλλάσσει τα πυρηνικά όπλα του με την επιβίωση του καθεστώτος του, με αμερικανική ασφαλιστική κάλυψη.
Σκεπτικισμός και καχυποψία
Υπάρχει, ωστόσο, μία ανάλυση με περισσότερο σκεπτικισμό, που λαμβάνει υπόψη το ιστορικό του καθεστώτος και τη φύση του Αμερικανού Προέδρου. Όπως πολλές κυβερνήσεις στον κόσμο που προσπαθούν να διαχειριστούν την Προεδρία Τραμπ, ο Κιμ Γιονγκ Ουν προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Οι κινήσεις του είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίσουν ότι η συνάντηση κορυφής με τον Τραμπ θα ισοδυναμεί με αναγνώριση του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας ως πυρηνική δύναμη. Η μεταμόρφωση του κυρίου Κιμ μπορεί να μην είναι μια θεαματική διπλωματική στροφή, αλλά μία ψευδαίσθηση - ένας επιτήδειος διπλωματικός ελιγμός που μετατρέπει τη μεγάλη απειλή για το καθεστώς του σε μία σπουδαία ευκαιρία.
Με μια πιο προσεκτική εξέταση, ο Κιμ Γιονγκ Ουν δεν έχει κάνει κάποια σημαντική παραχώρηση μέχρι τώρα. Το όραμά του για αποπυρηνικοποίηση θα μπορούσε να αντιστοιχεί απλά σε ένα μορατόριουμ. Επιπλέον, μετά τη δοκιμή του πρώτου βαλλιστικού πυραύλου της, που όπως ισχυρίστηκε η Βόρεια Κορέα μπορεί να φτάσει στις ΗΠΑ, ο κύριος Κιμ δήλωσε πέρυσι ότι δεν χρειάζονται περαιτέρω δοκιμές. Άρα, η ανακοίνωση για τερματισμό των δοκιμών φαίνεται σαν να μην έχει νόημα.
Η μακρά και περίπλοκη ιστορία των διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Κορέα αποτελεί ακόμα ένα λόγο για καχυποψία. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, στις οποίες συμμετείχαν έξι χώρες (Βόρεια Κορέα, Νότια Κορέα, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κίνα και Ρωσία) μεταξύ 2002 και 2005, η Πιονγκγιάνγκ υποσχέθηκε πως θα εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα της και θα τερματίσει το πρόγραμμα της. Οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν εξαιτίας διαφωνίων για την επαλήθευση της εφαρμογής της. Το 2012 μια συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Βόρειας Κορέας για πάγωμα των εργασιών σε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα κατέρρευσε τόσο σύντομα όσο συμφωνήθηκε.
Πρώην διαπραγματευτές ανησυχούν ότι ο Κιμ Γιονγκ Ουν εκμεταλλεύεται την έμμονη ανάγκη του Ντόναλντ Τραμπ για αυτοεπιβεβαίωση. «Όλη η συζήτηση για τη σύνοδο έχει επικεντρωθεί στο τι θα κάνει η Βόρεια Κορέα, αλλά λέγονται πολύ λιγότερα για το τι θα δώσουμε» επισημαίνει ο Βίκτορ Τσα, πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου που έχει διαπραγματευτεί με τη Βόρεια Κορέα.
Εικόνα ή ουσία;
Ο ίδιος αναλυτής λέει ότι ο στόχος του κυρίου Κιμ ήταν πάντα μία συμφωνία που θα πάγωνε εν μέρει το πυρηνικό πρόγραμμα και όχι ο πλήρης αφοπλισμός με επαλήθευση που επιδίωκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μία μερική συμφωνία, υποστηρίζει, «θα μπορούσε να παρουσιαστεί από τον Ντόναλντ Τραμπ ως νίκη... αλλά στην πραγματικότητα η Βόρεια Κορέα θα πετύχαινε τον στόχο της, που είναι η επίσημη αναγνώρισή της από τις ΗΠΑ ως κράτος με πυρηνικά όπλα».
Μόλις βάλει στο «τσεπάκι» του τη σύνοδο με τον Τραμπ ο Κιμ Γιονγκ Ουν θα μπορεί να παζαρεύει επί μήνες, αν όχι επί χρόνια για τις λεπτομέρειες μιας συμφωνίας. Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα μπορεί να φιλοτεχνήσει ένα νέο ηγετικό προφίλ, ενώ η απειλή μιας αμερικανικής στρατιωτικής επίθεσης θα έχει απομακρυνθεί.
