Ο Ντόναλντ Τραμπ, λέει, ότι η συμφωνία που υπεγράφη πέρυσι για τον περιορισμό των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν είναι «η χειρότερη που έχει γίνει στον κόσμο». Όταν αναλάβει καθήκοντα στον Λευκό Οίκο πιθανώς θα απαιτήσει μια πλήρη αναθεώρηση.
Δεν θα χρειαστεί να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη συμφωνία -η οποία έχει κατοχυρωθεί σε μια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ- προκειμένου να την τορπιλίσει. Θα μπορούσε να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα προβοκάροντας την Τεχεράνη, ώστε να αποχωρήσει μονομερώς. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ύβρι που αντίκειται στα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και στην περιφερειακή σταθερότητα. Παραμένει όμως μια σαφής απειλή αν ληφθεί υπόψη πόσο γεράκια είναι πολλοί από τους αξιωματούχους που διορίζει ο κύριος Τραμπ.
Η αμερικανική Γερουσία αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα να παραταθεί για δέκα χρόνια ακόμα η εξουσιοδότηση στον πρόεδρο να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στο Ιράν. Εν τω μεταξύ η μεταβατική ομάδα του κυρίου Τραμπ αναζητεί τρόπους για να ενισχύσει το καθεστώς των κυρώσεων. Για παράδειγμα θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις κυρώσεις που αφορούν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα ή την υποστήριξη σε καθορισμένους ως τρομοκράτες.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε πέρυσι στη Βιέννη είχε έναν σημαντικό, αλλά περιορισμένο στόχο: Την επιδίωξη του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Προσέφερε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια με τη μορφή της απαλλαγής από κυρώσεις με αντάλλαγμα τη διάλυση σημαντικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διεξαγωγή λεπτομερών ελέγχων, προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωση της Τεχεράνης. Μέχρι τώρα αυτό υλοποιείται. Ακόμα και στην περίπτωση της επιβολής κυρώσεων που δεν θα σχετίζονταν με την πυρηνική συμφωνία, η Τεχεράνη θα θεωρούσε την πίεση από την Ουάσιγκτον ως πρόκληση. Σε μια εποχή αβεβαιότητας και ρευστότητας οι ηγέτες του Ιράν θα έπρεπε να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στην αντίδρασή τους.
Ο κύριος Τραμπ και ορισμένοι από τους αξιωματούχους που διόρισε έχουν καυχηθεί ότι μπορούν να βελτιώσουν τη συμφωνία ή να την καταργήσουν. Αλλά δεν έχουν διατυπώσει μια εναλλακτική. Αυτό συμβαίνει γιατί εκτός από τον πόλεμο δεν υπάρχει καμιά άλλη. Πρέπει να ελπίζουμε ότι όταν βρεθεί αντιμέτωπος με αυτή τη δύσκολη επιλογή ο κύριος Τραμπ θα δει τη λογική της πολιτικής της διπλωματικής προσέγγισης που εφάρμοσε ο απερχόμενος πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, και θα της δώσει μια ευκαιρία για να αποδώσει περισσότερους καρπούς.
Το προσωπικό επίτευγμα του Χασάν Ρουχανί, του μεταρρυθμιστή προέδρου του Ιράν, ήταν ότι προχώρησε στη συμφωνία της Βιέννης αψηφώντας τους σκληροπυρηνικούς κληρικούς και το στρατιωτικό κατεστημένο. Κέρδισε τη λαϊκή υποστήριξη όταν οι μετριοπαθείς σύμμαχοί τους εξασφάλισαν τη νίκη στις κοινοβουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου. Εάν μπει ένα τέλος στη συμφωνία, όχι μόνο θα αποδεσμευτεί η Τεχεράνη από τους περιορισμούς στις πυρηνικές φιλοδοξίες της, αλλά θα πυροδοτηθεί μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών στη Μέση Ανατολή. Επίσης θα υπονομεύσει τις πιθανότητες του κυρίου Ρουχανί να κερδίσει μια δεύτερη θητεία στις προεδρικές εκλογές του Μαΐου, προς όφελος των σκληροπυρηνικών.
Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα δεν ήταν τέλεια. Καθώς έχει διάρκεια δέκα ετών, καθυστερεί αντί να εξαλείφει τη δυνατότητα του Ιράν να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα. Ούτε έχει βοηθήσει στον περιορισμό της αποσταθεροποιητικής συμπεριφοράς του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Αντίθετα η χώρα έχει αρχίσει να επωφελείται από τα δυτικά κεφάλαια και την πραγματογνωμοσύνη ενώ εξακολουθεί να εφαρμόζει μια επεκτατική ατζέντα στη Συρία, στον Λίβανο, στο Ιράκ και αλλού στην περιοχή.
Ωστόσο, μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, η συμφωνία της Γενεύης αποτελούσε ένα σημαντικό επίτευγμα. Πριν από την πυρηνική συμφωνία οι ΗΠΑ είχαν διαμορφώσει μια διεθνή συναίνεση για να τιμωρήσουν το Ιράν και να το φέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η συναίνεση αυτή δεν υπάρχει πλέον. Η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία που συμμετείχαν στη συμφωνία εξακολουθούν να την στηρίζουν σύσσωμες.
Εάν ο κύριος Τραμπ επιλέξει να υπονομεύσει τη συμφωνία η Ουάσιγκτον πιθανώς θα προχωρήσει μόνη της. Το Ιράν και η Αμερική έχουν καταφέρει να αποφύγουν την άμεση στρατιωτική σύγκρουση παρά τα 30 χρόνια εχθρότητας. Θα ήταν ανόητο να προκληθεί μια σύγκρουση τη στιγμή που υπάρχει η καλύτερη ευκαιρία για αποτροπή.
