Της Kate Allen
Σε ένα συγκρότημα γραφείων στα προάστια του Εδιμβούργου 400 άνθρωποι δουλεύουν πάνω σε στοιχεία ερευνών που θα μπορούσαν να μετακινήσουν δισεκατομμύρια λίρες στις χρηματαγορές και να αποκαλύψουν το πολιτικό μέλλον της Βρετανίας.
Είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα της Ipsos Mori, της τρίτης σε μέγεθος εταιρείας δημοσκοπήσεων στον κόσμο, από όπου γίνονται τηλεφωνικές έρευνες για τις επιχειρήσεις, το Δημόσιο και πελάτες από τα ΜΜΕ που θέλουν να εκτιμήσουν ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου για τη συμμετοχή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η δουλειά των δημοσκόπων έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη επιρροή εν όψει του δημοψηφίσματος. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις που έδειξαν ότι προηγείται το στρατόπεδο υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε. προκάλεσαν πτώση της λίρας, ενώ τα επενδυτικά ταμεία και οι επενδυτικές τράπεζες αναθέτουν σε εταιρείες να κάνουν δημοσκοπήσεις για λογαριασμό τους προκειμένου να βγάλουν κέρδος από την έγκαιρη ενημέρωση για το αποτέλεσμα. Την ίδια στιγμή, οι δημοσκόποι αγωνίζονται για να σώσουν τη φήμη τους μετά από μια σειρά αποτυχιών που έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα πέρυσι, εν όψει των μεγάλων προκλήσεων που θέτουν οι κάλπες αυτό τον μήνα.
«Δεν γνωρίζουμε εάν ο κόσμος συμπεριφέρεται διαφορετικά σε ένα δημοψήφισμα» παραδέχεται ο Γκίντεον Σκίνερ, επικεφαλής πολιτικών ερευνών της Ipsos Mori. «Διαθέτουμε μια πολύ μικρότερη βάση στοιχείων πάνω στην οποία εργαζόμαστε».
Οι επενδυτές στηρίζουν τις αποφάσεις τους σε αριθμούς που προκύπτουν από μεθοδολογίες οι οποίες δεν έχουν δοκιμαστεί και έχουν διακυμάνσεις, ενώ απομένουν λιγότερες από δύο εβδομάδες. Ο Τζον Κέρτις, ειδικός στις δημοσκοπήσεις στο Πανεπιστήμιο του Strathclyde, προειδοποιεί ότι σχεδόν όλες οι μεταβολές είναι προς όφελος του στρατοπέδου που θέλει την παραμονή στην Ε.Ε. «Μήπως υπάρχει ο κίνδυνος να κυνηγούν το αριθμητικό αποτέλεσμα που θεωρούν οι ίδιοι εκ των προτέρων ότι θα πρέπει να προκύψει; Ο καθένας χωριστά έχει πολύ καλούς λόγους για να κάνει αυτές τις μεταβολές, αλλά είναι ενδιαφέρον ότι όλοι μαζί βρίσκονται στην ίδια κατεύθυνση» λέει.
Οι δημοσκόποι έχουν ξαναβρεθεί στην ίδια κατάσταση. Μετά την αποτυχία τους να προβλέψουν την απόλυτη πλειοψηφία του Συντηρητικού Κόμματος στις βουλευτικές εκλογές του 2015, υπήρξαν υπόνοιες ότι χειραγώγησαν ευμετάβλητα στοιχεία για να μειώσουν τις διαφορές από άλλες έρευνες. Η έρευνα που έγινε στον κλάδο για την αποτελεσματικότητά τους δεν κατάφερε να αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο.
Υπάρχει όμως και μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δημοσκοπήσεων μέσω Διαδικτύου, οι οποίες δείχνουν μια πολύ ισορροπημένη αναμέτρηση, και των δημοσκοπήσεων που γίνονται μέσω τηλεφώνου, οι οποίες δείχνουν σε γενικές γραμμές ότι προηγείται το στρατόπεδο υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε.
Ο Ματ Σινγκ, αναλυτής δημοσκοπήσεων, ο οποίος πρόβλεψε σωστά το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών, υποστηρίζει ότι οι τηλεφωνικές έρευνες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν το σωστό αποτέλεσμα. Δεν είναι ο μοναδικός. Ο κλάδος του τζόγου επηρεάζεται πολύ περισσότερο από τις τηλεφωνικές έρευνες, παρά από τις διαδικτυακές, σύμφωνα με τον Μάικ Σμίθσον, ειδικό στον κλάδο των στοιχημάτων.
«Όταν παίρνεις μέρος σε μια τηλεφωνική δημοσκόπηση, δέχεσαι ξαφνικά ένα τηλεφώνημα στο σπίτι σου ή στο κινητό σου και θεωρητικά αυτό είναι περισσότερο τυχαίο από την επιλογή που έχεις κάνει με την εγγραφή σου σε ένα πάνελ στο Διαδίκτυο, όπου συνήθως αμείβεσαι για να το κάνεις αυτό» λέει ο κύριος Σμίθσον.
Το τηλεφωνικό κέντρο της Ipsos Mori στο Εδιμβούργο στελεχώνεται κυρίως από σπουδαστές ή από εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, οι οποίοι με τυχαία επιλογή καλούν σταθερά και κινητά τηλέφωνα, ενώ διαβάζουν ένα συγκεκριμένο κείμενο.
Η χρήση των τηλεφωνικών δημοσκοπήσεων από την αγορά των στοιχημάτων έχει συγκεκριμένο ιστορικό: στις τελευταίες εβδομάδες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, το 56% των τηλεφωνικών ερευνών έδειχναν προβάδισμα των Τόρηδων (σ.σ.: Συντηρητικό Κόμμα), ενώ μόλις το 10% των διαδικτυακών ερευνών έδειχναν το ίδιο σύμφωνα με τον κύριο Σμίθσον.
Αυτή τη συνολική εικόνα θα πρέπει να λάβουν υπόψη οι επενδυτές και τα μέσα ενημέρωσης δηλώνει ο κύριος Κέρτις. "Οι μεμονωμένες δημοσκοπήσεις μπορεί να πέσουν έξω, ενώ το συνολικό βάρος των στοιχείων είναι σε γενικές γραμμές ένας καλός οδηγός για πρόβλεψη" λέει. «Η εξαιρετική δημοσκόπηση είναι εκείνη που κερδίζει τη μεγαλύτερη δημοσιότητα και πυροδοτεί μια υπερβολική αντίδραση από τις αγορές, αλλά είναι και εκείνη που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να είναι λάθος».
Η μεγαλύτερη πρόκληση για τους πολιτικούς δημοσκόπους είναι ο περιορισμένος χρόνος και η περιορισμένη δαπάνη που ανέχονται οι πελάτες τους στα ΜΜΕ σύμφωνα με τον Μαρκ Ντίφλεϊ, διευθυντή ερευνών στη Σκωτία του Ipsos Mori.
Οι περισσότερες πολιτικές δημοσκοπήσεις που γίνονται για λογαριασμό εφημερίδων και καναλιών αφορούν μόλις λίγες ημέρες εργασίας στο πεδίο. Αντίθετα, οι έρευνες για λογαριασμό ιδιωτικών επιχειρήσεων και κυβερνήσεων μπορεί να διαρκέσουν μήνες και να χρησιμοποιήσουν πολύ περισσότερο αξιόπιστες στατιστικά μεθοδολογίες.
«Δεν είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς θα έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα» λέει ο κύριος Ντίφλεϊ. «Ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς που κάνουμε είναι υψηλής ποιότητας και έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος από αυτό που θα πλήρωνε ένας πελάτης από τα ΜΜΕ. Το ζήτημα είναι ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια αυτού του χρόνου και αυτού του κόστους όταν βρισκόμαστε δύο ή τρεις εβδομάδες από ένα πολύ μεγάλο πολιτικό γεγονός».
Οι δημοσκοπήσεις για πολιτικά θέματα αποτελούν ένα μικρό ποσοστό της δουλειάς των εταιρειών έρευνας, αλλά, δοθέντος του υψηλού προφίλ, αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την αγορά - εφόσον βρίσκουν το σωστό αποτέλεσμα.
Μετά τα φτωχά αποτελέσματα πέρυσι, η απόδοσή τους στην εκστρατεία για το δημοψήφισμα είναι εξαιρετικής σημασίας λέει ο κύριος Κέρτις. «Το επιχειρηματικό μοντέλο τους αφορά την ανάληψη ενός τεράστιου ρίσκου δημοσιότητας. Πολλά πράγματα εξαρτώνται από το δημοψήφισμα και ένα από αυτά είναι το μέλλον του κλάδου των δημοσκοπήσεων».
