Η φιλελεύθερη, αριστερή και δημοκρατική αιγυπτιακή αντιπολίτευση- που οργάνωσε τις διαδηλώσεις και τη συλλογή 22 εκατομμυρίων υπογραφών ενάντια στον Μόρσι- διαμαρτύρεται σήμερα για τη νέα κατάσταση πραγμάτων στην Αίγυπτο: «Είναι αδύνατο να δεχθούμε το ‘συνταγματικό διάταγμα,' εφόσον στηρίζει μια νέα δικτατορία», λένε οι εκπρόσωποί της. Από την άλλη πλευρά, οι οργισμένοι υποστηρικτές του ανατραπέντος προέδρου απορρίπτουν το χρονοδιάγραμμα των εκλογών που έθεσε ο διορισμένος από τους στρατιωτικούς μεταβατικός πρόεδρος, προχωρώντας μάλιστα σε βίαιες ενέργειες ενάντια σε αντιπάλους τους, με πιο χαρακτηριστική τις εκπαραθυρώσεις εφήβων στην Αλεξάνδρεια, όπως έγραψε η Al-Ahram.
Ταυτόχρονα, δημοσιογράφοι του Αλ Τζαζίρα στην Αίγυπτο παραιτούνται και καταγγέλλουν ότι το ελεγχόμενο από το Κατάρ κανάλι διασπείρει ψευδείς ειδήσεις, ενώ ήδη έχουν αρχίσει οι αποκαλύψεις για τη χρηματοδότηση της αντιδραστικής κυβέρνησης Μόρσι από το Κατάρ.
"Για την αποκατάσταση της τάξης"
Την Τετάρτη 3 Ιούλη, ο αιγυπτιακός στρατός ανέτρεψε και συνέλαβε τον εκλεγμένο πρόεδρο, έθεσε σε κατ' οίκον περιορισμό ηγετικά στελέχη της κυβέρνησής του, φυλάκισε 38 ηγέτες των Αδελφών Μουσουλμάνων, ανέστειλε το σύνταγμα των ισλαμιστών, συνέλαβε δημοσιογράφους, έκλεισε τη δορυφορική τηλεόραση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και δύο άλλους τηλεοπτικούς σταθμούς, και κατέστειλε τις διαδηλώσεις των ισλαμιστών. Το πραξικόπημα έγινε «για την αποκατάσταση της τάξης» μετά τις πολυήμερες διαδηλώσεις του αιγυπτιακού λαού ενάντια στην πολιτική της ισλαμιστικής κυβέρνησης που έφερε μεγαλύτερη φτώχεια, περικοπές ηλεκτρικού, καυσίμων κ.λπ.
Την 5η Ιούλη, ημέρα Παρασκευή (αποκαλούμενη «μέρα προσευχής» από την εποχή της εξέγερσης της πλατείας Ταχρίρ), ξέσπασαν συγκρούσεις σε όλη τη χώρα με 37 νεκρούς και πάνω από 1.400 τραυματίες. Τη Δευτέρα 8 Ιούλη, οι αιματηρές συγκρούσεις επαναλήφθηκαν έξω από το αρχηγείο της Ρεπουμπλικανικής Φρουράς, όπου σκοτώθηκαν 51 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 435. Αμέσως, το κόμμα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας προσκάλεσε τους οπαδούς του να ξεσηκωθούν ενάντια στον στρατό.
Το στρατιωτικό καθεστώς -σ' αυτή την αποκαλούμενη "μεταβατική περίοδο" των έξι ή επτά περίπου μηνών- δεν έκρυψε τις προθέσεις του για συνεργασία με προσωπικότητες του αστικού πολιτικού χώρου, όπως ο προσωρινός πρόεδρος Αντλι Μανσούρ, ανώτατος δικαστικός. Πρωθυπουργός έγινε τελικά ο φιλελεύθερος οικονομολόγος Αζεμ Ελ Μπεμπλάουι, αν και τα περισσότερα κόμματα που συνεργάζονται με τον στρατό, θα προτιμούσαν για πρωθυπουργό τον ηγέτη της αντιπολίτευσης -του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας- Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι (που έγινε τελικά αντιπρόεδρος της κυβέρνησης αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική) ή τον φιλελεύθερο δικηγόρο και συνιδρυτή του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος Ζιαντ Μπαχα Ελ Ντιν, που όμως απορρίφθηκε από τους «υπερσυντηρητικούς» σαλαφιστές.
Ο νέος πρωθυπουργός Ελ Μπεμπλάουι ήταν επίσης συνιδρυτής του "Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος", είχε εργαστεί στον ΟΗΕ και διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στην ελεγχόμενη από τον στρατό κυβέρνηση του Εσάμ Σαράφ, μέχρι να παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 2011 μετά τις δολοφονίες (για τις οποίες πάντως κανείς δεν τιμωρήθηκε) 28 διαδηλωτών Κοπτών από τη στρατιωτική αστυνομία.
Η πολιτική κατάσταση στην Αίγυπτο και το διεθνές πλαίσιο
Οι δυνάμεις που οργάνωσαν τις διαδηλώσεις ενάντια στο Μόρσι ήταν το Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας (ένας ευρύτατος συνασπισμός περίπου 35 κοσμικών και αριστερών κομμάτων), η Καμπάνια Tamarod (Εξέγερση), το "Κίνημα Νεολαίας 6 Απρίλη", το Κίνημα Kefaya, το Shayfeencom κ.α. Από την άλλη πλευρά, εμφανίζονται συντηρητικές δυνάμεις με εθνικιστική ατζέντα, όπως π.χ. το κόμμα "Ισχυρή Αίγυπτος" που αποσχίστηκε από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους για να επωφεληθεί από την πτώση τους.
Εξάλλου, η πιο ακραία μουσουλμανική οργάνωση, η Al-Gamaa Al-Islamiya απορρίπτει τόσο την αναστολή του συντάγματος του Μόρσι όσο και τη διακήρυξη του μεταβατικού προέδρου Αντλι Μανσούρ για νέα προσφυγή στις κάλπες, επειδή δεν είναι εκλεγμένος. Το ηγετικό στέλεχος της Al-Gamaa, Ασεμ Αμπντέλ Μαγκεντ, δήλωνε την Τετάρτη 10 Ιούλη ότι η οργάνωσή του θα αγωνιστεί για την παλινόρθωση του Μόρσι, ενώ την προηγούμενη μέρα οι ισλαμιστές εκτόξευαν ρουκέτες κατά της αστυνομίας στο Σινά. Επίσης, την Πέμπτη, το σαλαφιτικό κόμμα "Νουρ" απέρριπτε τη συμμετοχή του σε μια διευρυμένη μεταβατική κυβέρνηση.
Η έξαρση της βίας προκαλεί αποκλίνουσες αντιδράσεις στους διαμορφωτές της πολιτικής των ΗΠΑ: Ο γερουσιαστής Τζον Μακ Κέιν προτείνει παύση κάθε βοήθειας στην Αίγυπτο μέχρι να υπάρξει «νέο σύνταγμα και ελεύθερες και δίκαιες εκλογές», και ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενεντέζ, βλέπει τη στρατιωτική βοήθεια προς την Αίγυπτο που ανέρχεται σε 1,3 δισεκ. δολάρια ετησίως ως μοχλό πίεσης, σύμφωνα με το περιοδικό New Republic Daily. Αντίθετα, ο υπεύθυνος της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Λευκού Οίκου Μάικ Ρότζερς υποστηρίζει ότι η ενίσχυση του αιγυπτιακού στρατού αποτελεί "προϋπόθεση για τη σταθερότητα" στην Αίγυπτο.
Ο αμερικανικός Τύπος δείχνει ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη χώρα του Νείλου, χωρίς να αποφεύγει βεβαίως προκλητικούς τίτλους όπως: «Αιγυπτιακή Ρουλέτα». Πιο ευφάνταστος είναι ο σχολιασμός της Washington Times, η οποία μεταξύ άλλων, ισχυρίζεται ότι από τη δεκαετία του 1990 είχε δημιουργηθεί στο Σουδάν ένας τρομοκρατικός άξονας μαχητών τζιχάντ, στον οποίον συμμετείχαν το Ιράν, η Χεζμπολάχ και η Αλ Κάιντα, όπου προσχώρησε τελικά και η Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου, με στόχο τη δημιουργία ισλαμικού χαλιφάτου και την υποταγή στον νόμο της Σαρία...
Οι ισλαμιστές και η εύνοια του Ομπάμα
Τον τελευταίο χρόνο πάντως, μετά από την «αραβική άνοιξη», ακόμα και ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ έδειξε ιδιαίτερη εύνοια στους ισλαμιστές και συγκεκριμένα στον Μόρσι, υποσχόμενος στην κυβέρνησή του 200 άρματα Abrams και 20 μαχητικά F-16, σύμφωνα με την Washington Times. Γι' αυτό, μερικά από τα πανό των διαδηλωτών της 30ης Ιούνη 2013 έγραφαν: «Ο Ομπάμα στηρίζει την τρομοκρατία», «Ο Ομπάμα στηρίζει τον δικτάτορα Μόρσι».
Αλλά ο Αμερικανός πρόεδρος υπόσχεται ετήσια οικονομική βοήθεια 1,55 δισεκ. δολαρίων (κυρίως στρατιωτική βοήθεια και F-16) και στο σημερινό στρατιωτικό καθεστώς. Ακόμα μεγαλύτερη οικονομική ενίσχυση υπόσχονται και τα Η. Α. Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Μέσα στη μακρόχρονη οικονομική κρίση, οι τιμές των τροφίμων και των καυσίμων έχουν πολλαπλασιαστεί, η ανεργία και η εγκληματικότητα αυξήθηκαν ραγδαία, ενώ τον τελευταίο χρόνο έγιναν στην Αίγυπτο περισσότερες από 9.500 διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες.
Το μεγάλο εμπόδιο για την αιγυπτιακή κοινωνία είναι η διαίρεση της με βάση τη θρησκεία η οποία αναιρεί κάθε ταξική διάσταση του κοινωνικού και πολιτικού αγώνα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι ιδιωτικοποιήσεις ξεκίνησαν στην Αίγυπτο από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν ο Μουμπάρακ προσπάθησε να πριμοδοτήσει έναν κύκλο επιχειρηματιών γύρω από τον γιο του Γκαμάλ.
Η λαϊκή εξέγερση του Γενάρη του 2011 οδήγησε στην πτώση του Μουμπάρακ. Οι εκλογείς, μετά από ενάμισι χρόνο, ανέδειξαν στην εξουσία τον Μόρσι. Αλλά ο ισλαμιστής πρόεδρος εμπόδισε κάθε δικαστικό έλεγχο στις αποφάσεις του και μονοπώλησε επίσης τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία. "Μοιραία λοιπόν, πήρε κι αυτός το δρόμο του προκατόχου του και μπήκε στην ίδια βάρκα με τον Μπουμπάρακ, σχολίασε δηκτικά η Al-Ahram. Με μια διαφορά όμως: Ο Μόρσι θεωρείται- και είναι- ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Αιγύπτου.
