Του Γιάκομπ Άουγκσταϊν
Το παιχνίδι άρχισε. Οι παίκτες λέγονται Αλέξης Τσίπρας και Άνγκελα Μέρκελ. Ο αριστερός γητευτής του λαού ενάντια στη γυναίκα χωρίς ιδιότητες. Στο τραπέζι κείται το ελληνικό χρέος, ύψους 320 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο τραπέζι κείται η ανεργία των νέων στην Ελλάδα, σε ποσοστό πάνω από 50%. Στο τραπέζι και ο αριθμός των αυτοκτονιών στην Ελλάδα, που έχει αυξηθεί από την αρχή της κρίσης. Στο τραπέζι και το γερμανικό δόγμα ότι το χρέος (schulden) έχει την ίδια ρίζα με την ενοχή (schuld) -και δεν υπάρχει έλεος.
Όμως δεν φταίνε μόνο οι Έλληνες, που το μέλλον του ευρώ, το μέλλον της Ευρώπης εξελίχθηκε σε ένα παιχνίδι πόκερ. Οι Έλληνες έκαναν λάθη. Αλλά τα λάθη των Ευρωπαίων, κυρίως των Γερμανών, ήταν μεγαλύτερα.
Τι ιδέα ήταν αυτή, ότι τάχα μπορεί να βγει μια χώρα από την κρίση μέσω της λιτότητας; Ο Πολ Κρούγκμαν γράφει τώρα στους "New York Times" ότι αυτή η συνταγή δεν λειτούργησε ποτέ στην Ιστορία. Κι ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτς υπολόγισε άλλη μια φορά για την αμερικανική τηλεόραση: όταν ξεκίνησε η κρίση το ελληνικό χρέος ήταν στο 110% του ΑΕΠ. Στο μεταξύ έχει ξεπεράσει το 170%. Η συνταγή που έγραψαν η δόκτωρ Μέρκελ και οι άλλοι Ευρωπαίοι αρχίατροι για τη λιτότητα των Ελλήνων στην πραγματικότητα ήταν δηλητήριο.
Η Άνγκελα Μέρκελ -και εδώ μπορεί κανείς να ταυτίσει μια ιστορική διαδικασία με ένα πρόσωπο- βύθισε την Ελλάδα στην ύφεση, σε μια ύφεση χειρότερη κι από την περιβόητη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ. Κάποιοι Έλληνες, μάλιστα, συγκρίνουν τη Μέρκελ με τον Χίτλερ.
Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί θέλησαν να κατακτήσουν την Ευρώπη. Και απέτυχαν. Μετά την ήττα τους, οι νικητές τους χάρισαν το μισό τους χρέους και τους βοήθησαν να ανασυγκροτηθούν. Οι Έλληνες, τους οποίους μπορεί να κατηγορήσει κανείς για τα πάντα, από τη διαφθορά μέχρι την τσαπατσουλιά, ούτε κατά διάνοια δεν κουβαλάνε μια τέτοια ενοχή. Κι όμως τους φόρτωσαν ένα πρόγραμμα κοινωνικής καταστροφής, που δεν μπορεί να το αντέξει καμία δημοκρατική κοινωνία.
Οι Γερμανοί και κυρίως η φίλη της Αμερικής Μέρκελ θα έπρεπε να είχαν σκεφτεί γιατί η άλλη πλευρά του Ατλαντικού αντιμετώπισε από την αρχή τον οικονομικό τους δογματισμό με ένα αρνητικό κούνημα του κεφαλιού. Για να αποδείξεις ότι έχεις δίκιο, δεν ρισκάρεις μια ύφεση.
Η αναστάτωση που προκλήθηκε τις τελευταίες μέρες ότι στη νέα ελληνική κυβέρνηση συμμάχησαν ένας αριστερός λαϊκιστής με έναν δεξιό λαϊκιστή έχει μια δόση υποκρισίας. Τι ακριβώς περιμέναμε δηλαδή από τους Έλληνες ψηφοφόρους; Να συνεχίσουν να ακολουθούν σαν καλοί μαθητές τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε στον πάγκο του χασάπη της λιτότητας;
Το κούρεμα του χρέους πρέπει να γίνει. Τουλάχιστον για την Ελλάδα. Με αυτό το αίτημα, ο αριστερός Τσίπρας αποδεικνύεται πολύ πιο ρεαλιστής από τους ονειροβατούντες της τρόικας. Αντίθετα, η ιδέα της γερμανικής Αριστεράς, να χαριστούν σε όλες τις χώρες της κρίσης το 50% των χρεών τους -και να τα πληρώσουν με μια έκτακτη εισφορά οι εκατομμυριούχοι και δισεκατομμυριούχοι της Ευρώπης- μπορεί να παραμείνει στον χώρο της φαντασίας.
Όποιος αυτές τις μέρες λέει «Αθήνα», πρέπει να λέει και «Βερολίνο». Το αποτέλεσμα των ελληνικών εκλογών έχει επιπτώσεις στο μέλλον της Ευρώπης, στο μέλλον του ευρώ. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή εσωτερική πολιτική, τη δημιουργία της οποίας βλέπουμε από την έναρξη της κρίσης. Κι αυτό είναι καλό. Αφού θέλουμε, όπως λέμε, την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Αυτό που δεν ήταν τόσο καλό ήταν η εμπλοκή των Γερμανών στον προεκλογικό αγώνα μιας άλλης χώρας της Ε.Ε. Αφού δεν θέλουμε, όπως λέμε, να επιβάλλονται οι ισχυρές χώρες στις πιο αδύναμες.
Είναι σαφές, λοιπόν: Δεν έχουμε προχωρήσει τόσο πολύ με την Ευρώπη ώστε να αντιλαμβανόμαστε ακριβώς τα κέρδη και τις απώλειες σ' αυτή την όλο και πιο στενή ένωση.
