Προκλήσεις και προβληματισμοί
Με αφορμή το κύριο άρθρο του Σερζ Αλιμί για τη "Le Monde diplomatique" του Νοεμβρίου, παρουσιάζουμε σήμερα ένα αρχειακό αφιέρωμα στη Βολιβία, μια χώρα που κατάφερε μέσα σε εννέα χρόνια να μεταμορφωθεί. Στόχος μας είναι να "φωνάξουμε" και όχι να "ψιθυρίσουμε" την εκλογική νίκη ενός αριστερού ηγέτη της Λατινικής Αμερικής. Μέσα από τα κείμενα αυτά αποτυπώνεται η δύσκολη πορεία στο εσωτερικό της χώρας, τα λάθη και οι θαρραλέες κινήσεις αλλά και οι αντιδράσεις από το εξωτερικό.
Το αφιέρωμα ξεκινά μ' ένα κείμενο του ίδιου του προέδρου Μοράλες, ο οποίος περιγράφει την ομηρία του στην Ευρώπη τον Ιούλιο του 2013. Οι Ευρωπαίοι υποψιάστηκαν ότι ο Μοράλες μετέφερε στο αεροπλάνο του τον φυγά Έντουαρντ Σνόουντεν και θεώρησαν καλό να φερθούν με διπλωματική απρέπεια σ' έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο. Προφανώς γιατί θεωρείται "διαφορετικός".
Επιστροφή κατόπιν στις απαρχές της ιστορίας, με το πρώτο κείμενο του Μορίς Λεμουάν να παρουσιάζει τα άλυτα προβλήματα της χώρας που τελικά οδήγησαν στην πρώτη εκλογή του Έβο Μοράλες, ενώ το δεύτερο να περιγράφει την εθνικοποίηση των ενεργειακών πόρων. Στο κείμενο των Ντο Άλτο και Πουπό ο Έβο Μοράλες βρίσκεται ήδη δύο χρόνια στην εξουσία, αλλά η χώρα είναι διαιρεμένη. Η υλοποίηση της "ατζέντας του Οκτώβρη" δεν είναι εύκολη υπόθεση: οι ιθαγενείς ζητούν περισσότερα, οι πλούσιοι αρνούνται να παραδώσουν τα προνόμιά τους. Το πετρέλαιο είναι πια περιουσία της χώρας αλλά όπως σημειώνουν οι συγγραφείς η "βασική δυσκολία έγκειται στην καθημερινή πολιτική πρακτική".
Β.Κ.
Επιμέλεια: Βάλια Καϊμάκη
Το ξέρατε ότι στη Βολιβία...;
Του Serge Halimi*
Σε εποχές κρίσης, η επανεκλογή από τον πρώτο γύρω ενός ηγέτη κράτους, ο οποίος έχει ήδη τελέσει δύο θητείες, δεν είναι και πολύ συνηθισμένο γεγονός. Αξίζει, λοιπόν, να σταθούμε στην εκλογή του Έβο Μοράλες με το 61% των ψήφων. Ακόμα περισσότερο μια που η εκλογική του επιτυχία γίνεται στη Βολιβία, μια χώρα που από το 2001 έως το 2005 άλλαξε πέντε προέδρους. Και που συνοδεύεται από την πτώση των ποσοστών φτώχειας κατά 25%, την πραγματική αύξηση του ελάχιστου μισθού κατά 87%, τη μείωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης1 και μια μεγέθυνση μεγαλύτερη από 5% τον χρόνο, όλα αυτά από το 2006. Μας λένε ότι είναι σημαντικό να ξαναδώσουμε στην πολιτική τη χαμένη της γοητεία. Γιατί λοιπόν να μη διαδώσουμε τα καλά αυτά νέα; Μήπως γιατί η εξήγησή τους είναι προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και γιατί η ηγεσία τους είναι αριστερή;
Τα μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης κρατούν διακριτικά απόσταση από τις αριστερές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής. Την ίδια διακριτική απόσταση που κρατούν και από τις αποτυχίες των συντηρητικών κυβερνήσεων. Ακόμα και σε ό,τι αφορά την ασφάλεια. Φέτος, για παράδειγμα, δολοφονήθηκαν πέντε δημοσιογράφοι στο Μεξικό, ένας μόλις τον περασμένο μήνα "ζωντανά", την ώρα που μιλούσε στο ραδιόφωνο. Ο Ατιλάνο Ρομάν Τιράδο ζητούσε συχνά από μικροφώνου να δοθούν αποζημιώσεις σε 800 οικογένειες των οποίων η γη απαλλοτριώθηκε για να κατασκευαστεί ένα φράγμα. Η αγωνιστικότητά του αποδείχθηκε μοιραία σε μια χώρα όπου οι απαγωγές, τα βασανιστήρια και οι δολοφονίες είναι καθημερινή υπόθεση κυρίως για όσους αμφισβητούν τα βρόμικα στρώματα της μαφίας στην κοινωνία.
Στις 26 και 27 Σεπτεμβρίου, 43 φοιτητές από την πόλη της Ιγουάλα, στην πολιτεία Γκερέρο, 300 χλμ. από την Πόλη του Μεξικό, διαμαρτύρονταν ενάντια στις νεοφιλελεύθερης έμπνευσης εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του προέδρου Ενρίκε Πένια Νιέτο. Η τοπική αστυνομία τους συνέλαβε μέσα σ' ένα λεωφορείο και τους μετέφερε σε άγνωστο προορισμό. Κατόπιν, φαίνεται πως τους παρέδωσε σ' ένα καρτέλ ναρκωτικών, με την εντολή να τους εκτελέσει και να κρύψει τα πτώματά τους σε παράνομους τάφους. Τέτοιοι τάφοι ανακαλύπτονται συνεχώς τις τελευταίες εβδομάδες, μερικές φορές τα πτώματα που βρίσκονται μέσα είναι καμένα ή διαμελισμένα. Όταν η δικαιοσύνη έψαξε τον δήμαρχο, τη γυναίκα του και τον διευθυντή δημόσιας ασφάλειας της Ιγουάλα, αποκαλύφθηκε ότι είχαν τραπεί σε φυγή.
Από τότε που άνοιξε τον τομέα της ενέργειας στις πολυεθνικές2, ο οικονομικός Τύπος δεν φείδεται κολακειών προς τον Πένια Νιέτο3. Η Γαλλία του απέδωσε τον μεγαλόσταυρο της Λεγεώνας της Τιμής. Οι θαυμαστές του αυτοί, θα τον εγκαλέσουν, άραγε, κάποτε για τη σχεδόν ατιμωρησία που απολαμβάνουν στη χώρα του οι δυνάμεις της αστυνομίας και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί; Ίσως όμως, οι μεγάλες εφημερίδες της Δύσης, οι διανοούμενοι που φιγουράρουν στα Μέσα Ενημέρωσης, η Ουάσιγκτον, η Μαδρίτη, το Παρίσι να αγνοούν τις σωστές ερωτήσεις που πρέπει να κάνουν στον Μεξικανό πρόεδρο. Είναι απλό: ας σκεφτούν ποιες θα ήταν αυτές που θα τους ερχόντουσαν αυτομάτως εάν η σφαγή των φοιτητών είχε γίνει στον Ισημερινό, στην Κούβα, τη Βενεζουέλα. Ή σ' αυτήν εκεί τη Βολιβία, όπου ψιθυρίζεται ότι μόλις επανεξέλεξε τον πρόεδρο Μοράλες.
* Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της "Le Monde diplomatique"
1 Από τα 60 στα 58 για τους άντρες και από τα 60 στα 55 για τις γυναίκες που έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά.
2 Βλ. John Mill Ackerman, "Le Mexique privatise son pétrole", Μάρτιος 2014, www.monde-diplomatique.fr
3Στις 28 Ιουνίου 2013, ένα ένθετο των Financial Times είχε τίτλο : "Ο Αζτέκος τίγρης ακονίζει τα νύχια του". Η επιχείρηση "ακόνισμα" ήταν ήδη ολοκληρωμένη στις 16 του επόμενου Δεκεμβρίου, αφού η Wall Street Journal χαιρέτησε στο κύριο άρθρο της "Το μεξικανικό μοντέλο".
