Οι καιροί αλλάζουν ανεπιστρεπτί. Έχουν πλέον παρέλθει οι εποχές που οι ΗΠΑ καθόριζαν τις καταστάσεις και οι σύμμαχοί τους πειθαρχούσαν, άνευ αντιρρήσεων, στις κατευθύνσεις της Ουάσιγκτον. Προς επίρρωση, η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σχετικά με την ανανέωση της θητείας της αποστολής του διεθνούς οργανισμού στη Δυτική Σαχάρα (Minurso).
Την περασμένη εβδομάδα, το Σ.Α. ψήφισε τη συνέχιση της θητείας αυτής, που αφορά στην επίβλεψη της εκεχειρίας και τη διοργάνωση δημοψηφίσματος για τον καθορισμό του καθεστώτος της πρώην αποικίας της Ισπανίας, που προσάρτησε το Μαρόκο το 1975. Εδώ και πολλά χρόνια, συζητείται στον διεθνή οργανισμό το ζήτημα της διεύρυνσης της αποστολής του και σε θέματα «δικαιωμάτων του ανθρώπου», όπως διεκδικεί το Μέτωπο Πολισάριο. Η προοπτική αυτή προκαλεί την οργή του Μαρόκου, που κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του προκειμένου να μην υπάρξει διεύρυνση της αποστολής. Η χώρα μάλιστα διαθέτει ένα πολύ ισχυρό χαρτί, αυτό της Γαλλίας και του βέτο της. Φέτος ωστόσο το ζήτημα ανακινήθηκε από έναν ανέλπιστο σύμμαχο του κινήματος Πολισάριο: της… Ουάσιγκτον.
Συγκεκριμένα, η πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Σούζαν Ράις, επιχειρηματολόγησε με θέρμη, προτείνοντας τη δημιουργία ενός μηχανισμού επίβλεψης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που θα εντασσόταν στον μηχανισμό της διεθνούς αποστολής. Νωρίτερα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στη σχετική έκθεσή του, αφιέρωνε 12 σελίδες στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δυτική Σαχάρα, «από τις δυνάμεις ασφαλείας του Μαρόκου», που εμπλέκονται «σε βασανιστήρια, ξυλοδαρμούς και άλλες κακές συμπεριφορές σε βάρος των κρατουμένων σαχράουϊ». Τις παραβιάσεις αυτές επιβεβαίωσε τον Μάρτιο του 2012 και ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια, Χουάν Μέντεζ.
Ωστόσο η αμερικανική πρόταση στο Σ.Α. του ΟΗΕ ήταν εκείνη που εξόργισε περισσότερο το Μαρόκο. Ο βασιλιάς Μοχάμεντ ξεκίνησε λοιπόν τις πιέσεις σε όλα τα επίπεδα. Πέραν του Παρισιού, επικοινώνησε με τη Μόσχα και το Πεκίνο, ζητώντας στήριξη, ενώ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έστειλε και σχετική επιστολή στον Μπάρακ Ομπάμα. Οι διπλωματικές αυτές πιέσεις, δύο εβδομάδων, έφεραν τελικά αποτέλεσμα. Η Ουάσιγκτον έκανε πίσω και η απόφαση του Σ.Α. είναι μάλιστα πιο πίσω ακόμη και από την περσινή, καθώς υπογραμμίζει μεν την ανάγκη «βελτίωσης της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αλλά δεν ζητεί πλέον «ανεξάρτητα και αξιόπιστα μέτρα» στην κατεύθυνση αυτή… Προφανώς οι ΗΠΑ στάθμισαν το ειδικό βάρος ενός συμμάχου σε μια υπό αναβρασμό περιοχή κι έκαναν πίσω.
Πάντως ο εκπρόσωπος του Μετώπου Πολισάριο στον ΟΗΕ, Αχμέντ Μπουχάρι, θέλει να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο: «η αμερικανική πρωτοβουλία θα παραμείνει επίκαιρη» και αποτελεί «μια ηθική νίκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Έστω και χωρίς την επιρροή του παρελθόντος, οι ΗΠΑ διατηρούν κάποιο κύρος…
