Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
The Economist / The Economist: Το μαντρόσκυλο του ευρώ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

The Economist / The Economist: Το μαντρόσκυλο του ευρώ

Στην ελληνική μυθολογία, ο Κέρβερος είναι το σκυλί με τα τρία κεφάλια που φρουρεί τις πύλες του Άδη. Στη σύγχρονη πολιτική ζωή της Ελλάδας, η τρόικα είναι το τέρας με τα τρία κεφάλια που κρατά τη χώρα φυλακισμένη στην οικονομική κόλαση. Στο υπουργείο Οικονομικών της Αθήνας ακόμη και οι καθαρίστριες φωνάζουν "δολοφόνους" τα μέλη της τρόικας που επισκέπτονται το κτήριο. Στη Λισσαβώνα, πανώ των διαδηλωτών γράφουν "Γαμήστε την τρόικα" ενώ ένας δημοφιλής νεολογισμός στα πορτογαλικά είναι η λέξη entroikado, που σε γενικές γραμμές σημαίνει "οικονομικά πηδηγμένος".

Ως προστάτης των πιστωτών, η τρόικα δεν θα γινόταν ποτέ αγαπητή. Το τρίο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποτέλεσε προϊόν αυτοσχεδιασμού τον καιρό του πρώτου προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας τον Μάιο του 2010. Έκτοτε βρέθηκε στην καρδιά όλων των προγραμμάτων διάσωσης, στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία, και πιο πρόσφατα στην Κύπρο. Όλο και περισσότερο ο ρόλος της αμφισβητείται. Να τρώει άραγε το τέρας πολλές σάρκες από τις χώρες που υποτίθεται ότι σώζει; Και ποιος τελικά ελέγχει το τέρας;

Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο άρχισε έρευνα για τα πεπραγμένα της τρόικας. Βουλευτές του επισκέπτονται χώρες που δέχτηκαν προγράμματα διάσωσης και κάλεσαν αξιωματούχους της τρόικας να καταθέσουν. Οι Σοσιαλιστές κατηγορούν την τρόικα για ανικανότητα, ακόμη και για την παραβίαση θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στις ευρωπαϊκές συνθήκες και ζητούν την κατάργηση της. Οι Συντηρητικοί υποστηρίζουν ότι η τρόικα ήταν ένα απαραίτητο μέσο που απέδειξε την αξία του, το οποίο όμως θα πρέπει κάποια στιγμή να αντικατασταθεί. Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι στηρίζεται σε αμφίβολη νομική βάση και στερείται λογοδοσίας.

Η τρόικα δέχεται τις πιο σκληρές επικρίσεις στην Ελλάδα. Και με αρκετά βάσιμα επιχειρήματα. Η οικονομική παραγωγή εκεί μειώθηκε κατά ένα τέταρτο από την αρχή της κρίσης του ευρώ και το 27% του πληθυσμού δεν διαθέτει εργασία. Παρ' ότι η Ελλάδα πέτυχε ένα αξιοσημείωτο πρωτογενές πλεόνασμα, βρίσκεται και πάλι σε αντιπαράθεση με τους πιστωτές της που παρακρατούν την επόμενη δόση του δανείου.

Η διαμάχη έρχεται σε δύσκολη στιγμή. Η Ελλάδα έχει την προεδρία της Ε.Ε. και η αποδυναμωμένη κυβέρνησή της κινδυνεύει να ταπεινωθεί από τα αντιμνημονιακά κόμματα στις ευρωεκλογές του Μαίου. Ο συντηρητικός πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, ισχυρίζεται ότι το πρόβλημα έχει προκληθεί από τη διαμάχη μεταξύ ΔΝΤ και Κομισιόν. Η Ελλάδα, υποστηρίζει, κινδυνεύει να ποδοπατηθεί από "δύο ελέφαντες".

***

Ο Σαμαράς εκφράζει κατ'΄ιδίαν την άποψη ότι το ΔΝΤ υιοθετεί μια πεσιμιστική άποψη για τα δημοσιονομικά της χώρας προκειμένου να ασκήσει πίεση στη Γερμανία. Λέει στην τρόικα να μην υποβάλει τόσο πιεστικά τις απαιτήσεις της, καθώς έτσι ενισχύει τον ΣΥΡΙΖΑ της ριζοσπαστικής Αριστεράς, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις.

Η Γερμανία, και κατ' επέκταση η Κομισιόν, συμπαρίσταται παρότι η Ελλάδα έχει ακόμη δρόμο να καλύψει μέχρι να φτάσει στα μεγάλα πλεονάσματα που χρειάζεται για να αποπληρώσει το χρέος της. Για το ΔΝΤ, το πιο σοβαρό έλλειμμα είναι ο μακρύς κατάλογος με τις ανεκπλήρωτες διαρθρωτικές αλλαγές. Αν οι Ευρωπαίοι θέλουν πραγματικά να κρατήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ μακριά από την εξουσία, η καλύτερη απάντηση θα ήταν να διαγράψουν σύντομα ένα μεγάλο μέρος του χρέους.

Τα τρία κεφάλια της τρόικας έχουν συνεργαστεί με περισσότερη ή λιγότερη αρμονία. Η μεταρρύθμιση της όμως έχει καθυστερήσει. Σε κάποιο βαθμό η τρόικα έχει ήδη αρχίζει να περνά στο περιθώριο. Η Ιρλανδία και η Ισπανία βγήκαν από τα προγράμματα διάσωσης και επέστρεψαν στις αγορές. Η Πορτογαλία ενδέχεται να κάνει το ίδιο αυτή την άνοιξη. Έτσι μένει το αρχικό πρόβλημα, η Ελλάδα και σε μικρότερο βαθμό, η Κύπρος.

Οι ευρωπαϊστές ελπίζουν ότι ένα πλήρως ανεπτυγμένο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, που θα έχει συγκροτηθεί με βάση τα προγράμματα διάσωσης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας μια μέρα θα πάρει τη σκυτάλη από το ΔΝΤ και θα υπόκειται στον έλεγχο του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Κάτι τέτοιο όμως θα απαιτούσε την τροποποίηση των συνθηκών προκειμένου το ESM, που σήμερα αποτελεί διακυβερνητικό όργανο, να μετατραπεί σε ευρωπαϊκό θεσμό. Η Γερμανία (και άλλοι πιστωτές) θα πρέπει να συμφωνήσουν να παραδώσουν τον έλεγχο των χρημάτων τους. Και εμπλέκοντας το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο στη ρύθμιση των μακροοικονομικών συνθηκών αποτελεί συνταγή για παράλυση.

Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι το θέμα να αφεθεί εξολοκλήρου, ή κυρίως, στα χέρια του ΔΝΤ. Διαθέτει μεγαλύτερη εμπειρία και ανεξαρτησία απ' ότι η Κομισιόν. Είναι αλήθεια ότι δεν διαθέτει πάντοτε τα κονδύλια που απαιτούνται για τα μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης. Όμως στην Ελλάδα θα είχε ήδη μειώσει το χρέος νωρίτερα και περισσότερο αποφασιστικά ενώ στην Ιρλανδία θα είχε προχωρήσει σε μια "διάσωση εκ των έσω" των μεγαλύτερων τραπεζών. Οι ζημιές θα βάραιναν επομένως εκείνους που θα τις άξιζαν: τις τράπεζες που δάνεισαν φτηνό χρήμα σε απερίσκεπτους δανειολήπτες.

Ίσως η συνεργασία μεταξύ των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ να χρειάζεται να συνεχιστεί προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ιδιότυπα προβλήματα που προκαλεί η ενοποίηση χωρών που κλειδώνονται μαζί σε μια ζώνη ενιαίου νομίσματος και με ενιαίο επιτόκιο. Όμως η παρουσία του τρίτου κεφαλιού, η ΕΚΤ αποτελεί σαφώς ανωμαλία. Η εντολή της κεντρικής τράπεζας δεν επεκτείνεται στο να διαπραγματεύεται περικοπές στους προϋπολογισμούς και μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας ή να απειλεί να διακόψει τη χρηματοδότηση σε χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις επιθυμίες της. Τώρα που η ΕΚΤ μετατρέπεται στον βασικό επόπτη της Ευρωζώνης, η σύγκρουση συμφερόντων θα ήταν κραυγαλέα. Και το κεφάλι της θα πρέπει να είναι το πρώτο που θα κοπεί.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL