Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ, από τον Νίκο Κυριακίδη / Πόλεμοι για το πετρέλαιο Νο2
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΚΟΣΜΟΔΡΟΜΙΟ, από τον Νίκο Κυριακίδη / Πόλεμοι για το πετρέλαιο Νο2

Θα μπορούσαν ποτέ οι συγκρούσεις και η αστάθεια της Μέσης Ανατολής, όπου "λιμνάζουν" τα μεγαλύτερα ενεργειακά αποθέματα του πλανήτη σε μορφή υδρογονανθράκων, να μεταφερθούν σταδιακά στο μέλλον σε άλλο σημείο της υδρογείου; Και το "σενάριο" της νοτιοανατολικής Μεσογείου, που εξελίσσεται σήμερα σε μια απρόβλεπτη διελκυστίνδα εθνικών ανταγωνισμών με μήλο της έριδας τα αποθέματα υδρογονανθράκων κάτω από τον θαλάσσιο βυθό, θα μπορούσε να "παιχτεί" και σε άλλες περιοχές του κόσμου που διαθέτουν ανάλογα "προτερήματα";

Μπορεί οι πιο κατάλληλοι να δώσουν απαντήσεις σ' όλα αυτά να είναι οι "μελλοντολόγοι" και οι χαρτορίχτρες. Ωστόσο, είναι τα ερωτήματα που ουσιαστικά προαναγγέλλουν τις μεγάλες παγκόσμιες κρίσεις του μέλλοντος. Όταν το κέντρο βάρους του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, και κατ' επέκταση οι στρατηγικές ισορροπίες του κόσμου, θα έχουν μετακινηθεί ολοκληρωτικά από τη Δύση στην Ασία.

ΑΟΖ, "οικόπεδα" και κανονιοφόροι

Τι θα γίνει σε 20-30 χρόνια από σήμερα, όταν η παγκόσμια "δίψα" για πετρέλαιο φτάσει στο ζενίθ της; Με ποιους ενεργειακούς πόρους οι σημερινές αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας θα διατηρηθούν στην ανάπτυξη; Και με ποιο κόστος από πλευράς ενεργειακής κατανάλωσης; Ώς το 2020, η Κίνα θα εισάγει 9,2 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Η μεγαλύτερη ποσότητα αυτού του πετρελαίου θα διέρχεται από εξαιρετικά ασταθείς και "απρόβλεπτες" περιοχές του κόσμου, όπως τα Στενά του Ορμούζ, στον Περσικό Κόλπο. Είναι φανερό πως, υπ' αυτές τις συνθήκες και με τη ζήτηση να αυξάνεται σταθερά, τα εγγύς αποθέματα υδρογονανθράκων αποκτούν αυτόματα ζωτική σημασία για τη μηχανή της κινεζικής οικονομίας.

Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπου υπάρχουν αυτά τα αποθέματα, διαθέτει όλα εκείνα τα "τυπικά" γνωρίσματα ενός γεωγραφικού χώρου όπου το αμφιλεγόμενο ή αδιευκρίνιστο στάτους κυριαρχικών δικαιωμάτων βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τους πλούσιους ενεργειακούς πόρους που "φιλοξενεί". Τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων γύρω απ' τη σκληρή κόντρα της Κίνας με την Ιαπωνία για τη διεκδίκηση των διαφιλονικούμενων βραχονησίδων Σενκάκου προϊδεάζουν για ένα μέλλον όπου θερμά επεισόδια, ρήξεις και συγκρούσεις θα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Μια εποχή με νέες ισορροπίες, που θα διαμορφωθούν καθοριστικά από την κινεζική στρατιωτική επιρροή στην Ασία. Από την άλλη, η υπόσχεση ενός νέου πετρελαϊκού Ελ Ντοράντο σε ένα παρθένο περιβάλλον ανοίγει την όρεξη του παγκόσμιου κερδοσκοπικού κεφαλαίου που, ως γνωστόν, μισεί την αδράνεια και γι' αυτό έχει αρχίσει ήδη να καταστρώνει σχέδια για το μέλλον...

Μαύρο χρυσάφι

Οι εκτιμήσεις για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων κάτω από τον βυθό της Θάλασσας της Νότιας Κίνας μπορεί να διαφέρουν σημαντικά η μια απ' την άλλη, ωστόσο ένα πράγμα είναι βέβαιο. Τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή είναι τεράστια. Έρευνα του τμήματος επενδύσεων της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse επικαλείται εκτιμήσεις του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, σύμφωνα με τις οποίες η περιοχή διαθέτει κοιτάσματα 11 δισεκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου και σχεδόν 5,4 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου. Όμως, για το κινεζικό υπουργείο Γαιών και Φυσικών Πόρων, οι εκτιμήσεις αυτές είναι υπερβολικά συντηρητικές. Οι Κινέζοι προσδιορίζουν τα κοιτάσματα πετρελαίου μεταξύ 169 και 220 δισ. βαρελιών και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου σε 16 τρισ. κυβικά μέτρα. Όποιος κι αν είναι ακριβώς ο όγκος των αποθεμάτων, η τεράστια αυτή, ανεκμετάλλευτη μέχρι στιγμής, ενεργειακή πηγή υδρογονανθράκων υπόσχεται άλλη μια έκρηξη οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή, εφόσον αρχίσει η εμπορική εκμετάλλευσή της. Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά...

Θερμά επεισόδια

Τα πιο πλούσια απ' αυτά τα κοιτάσματα εντοπίζονται βόρεια και νότια των νησιωτικών συμπλεγμάτων Παρασέλ και Σπράτλι, σε μια περιοχή για τα κυριαρχικά δικαιώματα της οποίας ερίζουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, πέντε χώρες: Κίνα, Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Μαλαισία και Μπρουνέι. Ειδικά η διεκδίκηση της κυριαρχίας των νησιών Σπράτλι, ενός συμπλέγματος με περισσότερες από 750 ακατοίκητες κοραλλιογενείς νήσους, νησίδες, ατόλες και υφάλους, συνολικής έκτασης μόλις 4 τετραγωνικών χιλιομέτρων, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιστορικής πλέον και αρκετά περίπλοκης πολυμερούς διένεξης, οι απαρχές της οποίας ανάγονται στο 1968, όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά πετρέλαιο στην περιοχή. Οι Κινέζοι εκτιμούν ότι ο βυθός της θάλασσας γύρω από τα Σπράτλι "κρύβει" 17,7 δισεκατομμύρια τόνους πετρελαίου και φυσικού αερίου, που, σε σύγκριση με τα 13 δισ. του Κουβέιτ, τοποθετούν τα κοιτάσματα αυτά στην 4η θέση των παγκόσμιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων. Από τον εντοπισμό των πρώτων κοιτασμάτων, το 1968, οι χώρες της περιοχής άρχισαν να δείχνουν το "ενδιαφέρον" τους. Πρώτες μάλιστα οι Φιλιππίνες έθεσαν ξεκάθαρα θέμα εδαφικών διεκδικήσεων επί του νησιωτικού συμπλέγματος, στέλνοντας στρατιωτικές δυνάμεις τους να αναπτυχθούν σε τρία νησιά. Το 1973, το Βιετνάμ έστειλε, με τη σειρά του, στρατιώτες του σε πέντε νησιά των Σπράτλι. Το 1988, Κίνα και Βιετνάμ έφτασαν στα πρόθυρα γενικευμένου πολέμου -αναβιώνοντας για άλλη μια φορά τη μεταξύ τους ιστορική αντιπαλότητα- διεκδικώντας την κυριαρχία του υφάλου Τζόνσον στο σύμπλεγμα των Σπράτλι. Κινεζικές κανονιοφόροι βομβάρδισαν και βύθισαν βιετναμέζικα αποβατικά σκάφη, σκοτώνοντας 64 Βιετναμέζους στρατιώτες, σε ένα από τα χειρότερα θερμά επεισόδια που σημειώθηκαν ποτέ στην περιοχή.

Ντοκουμέντα

Σήμερα στρατιωτικές δυνάμεις από την Κίνα, την Ταϊβάν, το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες και την Μαλαισία, σταθμεύουν στην περιοχή, διασκορπισμένες σε περίπου 45 νησιά του συμπλέγματος. Η Κίνα ισχυρίζεται ότι έχει χάρτες και ιστορικά ντοκουμέντα από την εποχή ακόμα της Δυναστείας των Χαν, τον 2ο π.Χ. αιώνα, που κατά τους ισχυρισμούς της, αποδεικνύουν και επιβεβαιώνουν την κυριαρχία της στα νησιά. Σημειωτέον ότι η περιοχή νότια του συμπλέγματος εκτιμάται ότι διαθέτει τα πιο πλούσια και εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα. Το Μπρουνέι, από την πλευρά του, διεκδικεί μια ΑΟΖ στα νοτιοανατολικά των Σπράτλι, ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να αποτελεί για την ώρα σημαντική απειλή για τους Κινέζους. Από το 1992, Κινέζοι και Βιετναμέζοι έχουν αναθέσει σε αμερικανικές εταιρείες συμβόλαια πετρελαϊκών εξερευνήσεων σε αλληλοκαλυπτόμενες περιοχές, οδηγώντας τις μεταξύ τους σχέσεις σε μακρόχρονη περίοδο τριβών και αντιπαράθεσης. Πέρυσι, η εθνική εταιρεία πετρελαίων της Κίνας, China National Offshore Oil Corporation (CNOOC), προσπάθησε να πουλήσει τα δικαιώματα πετρελαϊκής εξερεύνησης σε ξένες εταιρείες για εννέα "οικόπεδά" της στο αρχιπέλαγος των Σπράτλι, μερικά από το οποία βρίσκονται εντός της ΑΟΖ που έχει οριοθετήσει μονομερώς το Βιετνάμ. Η κίνηση προκάλεσε την οργή του Ανόι και, για κάποιον άγνωστο λόγο, και την αποχή των πετρελαϊκών εταιρειών από τον "πλειστηριασμό", αφού δεν κατέθεσαν ούτε μια προσφορά στους Κινέζους... Θεωρητικά η διένεξη θα μπορούσε να επιλυθεί από διεθνή όργανα, όπως το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία των αναλυτών πιστεύει ότι κάτι τέτοιο είναι "ανέφικτο". Άλλωστε, η συνεχής στρατιωτική ισχυροποίηση της Κίνας στην περιοχή, δημιουργεί τη δική της δυναμική...

Και αμερικανικό "εθνικό συμφέρον"...

Τον Αύγουστο του 2012, η αμερικανική Γερουσία ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα διακηρύσσοντας ότι οι πρόσφατες ενέργειες της Κίνας να διεκδικήσει μονομερώς τον έλεγχο αμφισβητούμενων περιοχών στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας "είναι αντίθετες με τις συμφωνημένες αρχές για την επίλυση των εδαφικών διενέξεων, εμποδίζοντας την ειρηνική επίλυσή τους". Είναι χαρακτηριστικό πως, στην πρώτη επίσημη αντίδραση της Ουάσιγκτον για τις εδαφικές διενέξεις της Κίνας με τους γείτονές της στο αρχιπέλαγος των Σπράτλι, οι Αμερικανοί έκαναν λόγο για "εθνικό συμφέρον" των ΗΠΑ που διακυβεύεται στην περιοχή. "Οι ΗΠΑ έχουν εθνικό συμφέρον για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας, του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας και της απρόσκοπτης λειτουργίας του εμπορίου στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας", ανέφερε σε σχετική δήλωσή του στις 3 Αυγούστου 2012 ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Πάτρικ Βεντρέλ. Οι Αμερικανοί παίζουν βέβαια το παιχνίδι τους, διεκδικώντας μερίδιο από την "πίτα" μέσω των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών που έχουν αναλάβει σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα την πετρελαϊκή εξερεύνηση της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Προσπαθώντας παράλληλα να αντισταθμίσουν την αύξηση της στρατιωτικής επιρροής του Πεκίνου στη νοτιοανατολική Ασία, δεν διστάζουν σήμερα να ενισχύσουν τους στρατιωτικούς δεσμούς τους ακόμα και με τον άλλοτε άσπονδο εχθρό τους, το Βιετνάμ...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL