Παρασκευή 18 Μαρτίου 628, πρωί. Την Ιαπωνική Αυτοκρατορία κυβερνά εδώ και 36 χρόνια για πρώτη φορά γυναίκα, η 74χρονη Σουίκο, η οποία θα βασιλεύσει έως τον θάνατό της, ελάχιστες ημέρες μετά, στις 15 Απριλίου. Στην πόλη Έντο, οι αδελφοί Χινοκούμα Χαμανάρι και Χινοκούμα Τακενάρι ψαρεύουν στον Σουμίντα ένα αγαλματίδιο της θεάς του Ελέους Κάνον. Παρότι το ξαναρίχνουν διαρκώς πίσω στα νερά του ποταμού, αυτό επιστρέφει στα δίχτυα τους. Όταν το δείχνουν στον Χατζίνο Νακατόμο, τον επικεφαλής του χωριού, αυτός αναγνωρίζει την θεά Κάνον. Έτσι, αποφασίζει να το στεγάσει στην κατοικία του, που μετατρέπει σε ναό, τον Σένσο-τζι, ο οποίος θα αποπερατωθεί το 645.
Συν τω χρόνω, ο βουδιστικός Σένσο-τζι προσελκύει πλήθος πιστών, όχι μόνο Εντόκο, αλλά από όλη τη χώρα και σταδιακά καθίσταται ένας από τους κυριότερους ναούς του Έντο, παραμένοντας από τους μεγαλύτερους ακόμη κι όταν η πόλη θα μετονομαστεί σε Τόκιο.
Παρασκευή 10 Μαΐου 1996, απόγευμα, Τόκιο. Προορισμός μου είναι ο αρχαιότερος ναός της πόλης, ο Σένσο-τζι ή Κάνον, στην Ασακούσα, συνοικία που διατηρεί την ατμόσφαιρα της παλιάς πόλης, ή τουλάχιστον ό,τι απέμεινε από αυτήν μετά τους βομβαρδισμούς κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι οποίοι εξαφάνισαν τη χαρούμενη όψη που τη χαρακτήριζε όταν αποτελούσε επίκεντρο κάθε είδους ψυχαγωγίας, στεγάζοντας από θέατρα Καμπούκι μέχρι οίκους ανοχής. Κατεβαίνω στον σταθμό Ασακούσα του μετρό, στρίβω στη Λεωφόρο Καμινάρι-μον ντόρι και σε λίγα μέτρα αντικρίζω την ομώνυμη «Πύλη του Κεραυνού», την Καμινάρι-μον. Αν και τσιμεντένια, από μακριά μοιάζει ξύλινη. Καθόλου παράξενο, αφού καταστράφηκε το 1865 από πυρκαγιά και ανακατασκευάστηκε το 1960. Στη δεξιά πλευρά της στέκεται το άγαλμα του θεού των Ανέμων Φουτζίν και στην αριστερή του θεού του Κεραυνού Ραϊτζίν. Στην πίσω πλευρά στήθηκαν το 1978, στην 1350ή επέτειο ανεύρεσης του εδωλίου της Κάνον στα νερά του Σουμίντα δύο χρωματιστά αγάλματα των θεών Δράκων.
Ένας κήπος τρεισήμιση αιώνων
Περνώντας από την Καμινάρι-μον, εισέρχομαι στη Νακαμίσε-ντόρι, υπαίθριο διάδρομο μήκους 300 μέτρων, πλαισιωμένο εκατέρωθεν από καταστήματα με αναμνηστικά. Προχωρώντας, στα αριστερά του βρίσκεται το Ντεμπόιν, συγκρότημα αποτελούμενο από μία αίθουσα υποδοχής του 1776, όπου εκπαιδεύονται βουδιστές μοναχοί, την κύρια είσοδο του 1777, την κατοικία του αρχιερέα, που είναι και το παλιότερο κτήριο, και κάποια διαμερίσματα του 19ου και του 20ού αιώνα, όπως αίθουσα διαλέξεων, βιβλιοθήκη και κουζίνα. Δίπλα τους βρίσκεται ένας κήπος τρεισήμιση αιώνων, δημιούργημα ενός αριστοκράτη που υπήρξε ονομαστός καλλιτέχνης, σχεδιαστής και δάσκαλος της Τελετής του Τσαγιού του 17ου αιώνα, του Κομπόρι Ένσου. Ο κήπος αποτελεί νησίδα γαλήνης γύρω από μια διπλή τεχνητή λίμνη και ανοίγει για το κοινό μία φορά τον χρόνο. Η θέα από εδώ είναι μαγευτική, με τα κωνοφόρα δένδρα, τη λίμνη, την πέτρινη γέφυρα και τα φανάρια με την πενταώροφη παγόδα στο βάθος.
Στα δεξιά του διαδρόμου δεσπόζει η Αίθουσα Μπεντέντο, όπου φυλάσσεται η εικόνα της θεάς του Πλούτου και της Ευμάρειας Μπέντεν. Προχωρώντας μερικά μέτρα, φθάνω στη διώροφη -από οπλισμένο σκυρόδεμα, με κόκκινους κίονες και πράσινες οροφές- πύλη του 1964 Χοζομόν. Στα αριστερά της ορθώνεται μια πενταώροφη παγόδα πάνω σε διώροφο κτήριο.
Αφήνοντας την πύλη, κατευθύνομαι προς τον κυρίως ναό, το Γκοκούντεν, όπου φυλάσσεται το άγαλμα της Κάνον. Ένας λόγος που συγκεντρώνεται εδώ πλήθος κόσμου είναι τα «ομικούτζι», κάτι σαν «ιεροί λαχνοί». Αυτούς συμβουλεύονται οι Ιάπωνες, και περισσότερο την Πρωτοχρονιά για να έχουν μια ιδέα πώς θα πάει το νέο έτος.
«Ήρθες από κάποιο μακρινό μέρος»
Μπροστά στον κυρίως ναό υπάρχει ένα κιόσκι. Βάζω ένα κέρμα των 100 γιεν στην υποδοχή του παγκαριού. Παίρνω στα χέρια μου ένα κυλινδρικό κουτί το οποίο περιέχει μικρές ράβδους. Το ανακινώ και αφήνω να βγει μία από αυτές. Αυτή έχει έναν αριθμό σε ιαπωνικά ιδεογράμματα. Ψάχνω να βρω στο κιόσκι το ξύλινο συρτάρι με τα αντίστοιχα ιδεογράμματα. Το ανοίγω και βγάζω το πρώτο ρυζόχαρτο που βρίσκω. Με τη βοήθεια μιας Ιαπωνίδας το μεταφράζω. Η «μεταφράστρια» δείχνει να μην μπορεί να πιστέψει αυτό που διαβάζει. «Ήρθες από κάποιο μακρινό μέρος» γράφει ανάμεσα στα άλλα.
Σύμφωνα με την παράδοση, εάν η προφητεία που είναι γραμμένη στο ομικούτζι είναι δυσοίωνη, πρέπει να διπλώσεις το χαρτί και να το αφήσεις είτε σε κάποιο πεύκο είτε σε κάποιο τείχος με μεταλλικά σύρματα μαζί με τα άλλα δυσοίωνα ομικούτζι που βρίσκονται στους χώρους των σιντοϊστικών και των βουδιστικών ναών. Η δοξασία αυτή έχει να κάνει με το ότι και η λέξη «πεύκο» και το ρήμα «περιμένω» προφέρονται, παρότι γράφονται διαφορετικά, «μάτσου». Με τον τρόπο αυτό, η κακοτυχία θα περιμένει τον ερωτώντα στο πεύκο και δεν θα τον ακολουθήσει. Στην περίπτωση που η προφητεία είναι αίσια, τότε έχεις να επιλέξεις είτε να περάσεις το χαρτί σε κάποιο δέντρο, είτε σε καλώδια, για να έχει μεγαλύτερη ισχύ, είτε να το κρατήσεις μαζί σου για γούρι.
Γενικώς, τα ομικούτζι διαιρούνται σε δύο κατηγορίες, σε «κίτσι» και «κιό», που σημαίνουν «ευλογία» και «κατάρα» αντιστοίχως. Αλλά κι αυτές διαιρούνται σε υποκατηγορίες. Έτσι, υπάρχουν το νταϊ-κίτσι (μεγάλη ευλογία), το τσου-κίτσι (μεσαία ευλογία), το σο-κίτσι (μικρή ευλογία), το χαν-κίτσι (μισή ευλογία), το σούε-κίτσι (μελλοντική ευλογία), το σούε-σο-κίτσι (μελλοντική μικρή ευλογία) το κίτσι (ευλογία), το κιο (κατάρα), το σούε-κιό (μελλοντική κατάρα), το χαν-κιό (μισή κατάρα), το σο-κιό (μικρό κατάρα) και το ντάι-κιό (μεγάλη κατάρα). Τα πεδία στα οποία αναφέρονται είναι γεννήσεις, έρωτας, απώλειες, ταξίδια, σπουδές, φιλονικίες, μετακόμιση, γάμος, αρρώστια, επιχειρηματικά κέρδη, επιχειρηματικές συμφωνίες, προσδοκίες και επιθυμίες. Συνήθως η καλοτυχία ή η κακοτυχία εξηγούνται με ένα απόσπασμα από κάποιο ποίημα ή κάποιο θρησκευτικό κείμενο που δίνει περισσότερες πληροφορίες για διάφορα πεδία της ζωής.
Ο βομβαρδισμός του ’45 και η ανακατασκευή του ναού
Ο κυρίως ναός είναι σχετικά καινούργιος. Ο παλιότερος καταστράφηκε το 1945 από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, όπως καταστράφηκαν ακόμη η πενταώροφη παγόδα και η πύλη Χαζομόν, και κατόπιν απαιτήσεως των πιστών ανακατασκευάστηκε για να παραδοθεί ανακαινισμένος το 1958. Αν και κατασκευασμένος από οπλισμένο σκυρόδεμα, αποτελεί πιστή αντιγραφή του πρωτότυπου. Από το αυθεντικό συγκρότημα διασώζεται σήμερα μόνο η πύλη Νιτεμόν. Για όσο διάστημα ανακατασκευαζόταν, ως κυρίως ναός λειτουργούσε η αίθουσα Αβασιμάντο στο αριστερό άκρο του συγκροτήματος. Εδώ στεγάζονται ο Βούδας Ακίνητα ή Αβασίμα Μιοτζίν.
Η Χαρασαΐτζο, κόρη της θεάς Αματεράσου, παντρεύτηκε τον θεό της θάλασσας, των ψαράδων και της ποίησης Σουμιγιόσι. Ασθένησε όμως και η έμμηνος ρύση της δεν σταματούσε, κάτι το οποίο θεωρήθηκε ρύπανση και έτσι εξορίστηκε στο νησί Αβασίμα, την κατοικία του Σουκουναχικόνα-νο-Μικότο, πνεύματος που προστατεύει γονιμότητα και αναπαραγωγικές δυσλειτουργίες. Ο Χαριτζάχο θεράπευσε την Χαρασαΐτζο, η οποία πήρε το Αβασίμα Μιοτζίν και προστατεύει έκτοτε εγκύους και αναπαραγωγικό σύστημα αποτρέποντας τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες νόσους. Έτσι, της προσφέρονται κούκλες, και ειδικά η Ζίνα Νινγκίο, βελόνες ραπτικής, χτένες και στολίδια. Στον ναό της θεάς, εδώ στην Ασακούσα, οι Ιαπωνίδες έρχονται καλοντυμένες και στολισμένες και της προσφέρουν κάθε χρόνο στις 8 Φεβρουαρίου κέικ από τόφου μέσα στο οποίο έχουν τις βελόνες που τους έχουν σπάσει. Η θεά θυμώνει με όσες δεν σέβονται τις βελόνες. Μάλιστα, μια παλιά συνήθεια ήταν να μετρούν οι Ιαπωνίδες τις βελόνες τους πριν ξεκινήσουν το ράψιμο, είτε πρόκειται για ένα κιμονό, είτε για ένα χαόρι, είτε για μια χακάμα. Μόλις φορούσαν τη δαχτυλήθρα και έπιαναν τις βελόνες, ζητούσαν από τη θεά τη βοήθειά της να μην κάνουν κάποιο λάθος κόψιμο ή ραφή.
Εκατομμύρια προσκυνητές κάθε μήνα
Νωρίς το απόγευμα και η προσέλευση είναι αθρόα. Υπολογίζεται ότι προσέρχονται εκατομμύρια προσκυνητών τον μήνα. Άλλοι προκειμένου να ζητήσουν την ευλογία της Κάνον για τους ίδιους και τις οικογένειές τους και άλλοι για να την ευχαριστήσουν για την προστασία που τους παρέχει η θεά της συμπόνιας, η οποία αποδιώχνει τα βάσανα και τους πόνους, εξαγνίζει τους ανθρώπους και τους βοηθά να αποκτήσουν την πραγματική ευτυχία. Μια σούτρα αναφέρει: «Όσο το κλάμα της αγωνίας των ανθρώπων φθάνει στην Κάνον, η θεά της συμπόνιας τους λυπάται και τους σώζει από τα βασανιστήρια της Κολάσεως. Εφόσον οι άνθρωποι προσεύχονται ειλικρινά στην Κάνον, ούτε η φωτιά μπορεί να τους κάψει ούτε το νερό μπορεί να τους πνίξει». Εδώ, στον κυρίως ναό, διαρκώς προσεύχονται άνθρωποι για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.
Πίσω από τον κυρίως ναό βρίσκεται το Νοσοκομείο Σένσο-τζι. Ιδρύθηκε το 1910 αρχικώς ως σταθμός πρώτων βοηθειών για πλημμυροπαθείς, καθώς τον 19ο αιώνα η Ασακούσα επλήγη πολλές φορές από πλημμύρες, και σταδιακά εξελίχθηκε σε γενικό νοσοκομείο. Όπως συμβαίνει και με τις χριστιανικές κοινότητες, έτσι και ο ναός έχει ιδρύσει φιλανθρωπικά ιδρύματα. Στο πλαίσιο αυτών των δραστηριοτήτων του έχει ιδρύσει, πέραν του νοσοκομείου, τον Παιδικό Σταθμό Σένσο-τζι.
Το 1958 ιδρύθηκε το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Σένσο-τζι, όπου οιοσδήποτε μπορεί να έχει δωρεάν συμβουλές από ειδικούς, όπως για παράδειγμα από νομικούς, και για διάφορα προβλήματα, προσφορά ανάλογη της ευρύτερης έννοιας της προστασίας που προσφέρει η Κάνον.
Ιούλιος 2005. Βρισκόμενος ξανά στο Τόκιο, ακολουθώ την ίδια διαδικασία. Παρότι ξεκινά η περίοδος διακοπών των Ιαπώνων, ο κόσμος είναι ο ίδιος και περισσότερος. Ίσως επειδή είναι νωρίς το μεσημέρι, ίσως επειδή η θερμοκρασία είναι ιδανική για βόλτα, περί τους 26 βαθμούς Κελσίου, ίσως πάλι επειδή οι κάτοικοι του Τόκιο ρέπουν προς την πνευματικότητα και την παράδοση. Μπορεί ο Σένσο-τζι να μην είναι ο παλιότερος ναός της Ιαπωνίας, ο Ασούκα-ντέρα και ο Σιτένο-τζι έχουν χτιστεί τον αμέσως προηγούμενο αιώνα, το 588 και το 593, ωστόσο είναι ο αρχαιότερος του Τόκιο και ένας από τους δύο - τρεις δημοφιλέστερους της Ιαπωνίας.
Η «Πύλη του Κεραυνού», η Καμινάρι-μον, με το τεράστιο φανάρι ύψους 3,9 μέτρων και βάρους 700 κιλών πίσω από τη μεσαία θύρα. Η επίσημη ονομασία της είναι «Φουτζίν Ραϊτζινμόν», δηλαδή «Πύλη των Θεών του Ανέμου και του Κεραυνού» και αναγράφεται με τεράστια μαύρα γράμματα στο φανάρι
Ο ένας από τους δύο Νιο, τους άγριους φρουρούς του Βούδα που φυλάσσουν τις πύλες, και βεβαίως και τη Χοζομόν του Σένσο-τζι. Στα αριστερά στέκεται ο Ουνγκιό (ο εικονιζόμενος στη φωτογραφία) και στα δεξιά ο Αγκιό
Το ομικούτζι που μου επεφύλασσε ο τυχερός λαχνός με τις προφητείες και τις ευχές γραμμένες σε πέντε στήλες
Στην είσοδο του ιερού
Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
Η «Πύλη του Κεραυνού», η Καμινάρι-μον, με το τεράστιο φανάρι ύψους 3,9 μέτρων και βάρους 700 κιλών πίσω από τη μεσαία θύρα. Η επίσημη ονομασία της είναι «Φουτζίν Ραϊτζινμόν», δηλαδή «Πύλη των Θεών του Ανέμου και του Κεραυνού» και αναγράφεται με τεράστια μαύρα γράμματα στο φανάρι
Ο ένας από τους δύο Νιο, τους άγριους φρουρούς του Βούδα που φυλάσσουν τις πύλες, και βεβαίως και τη Χοζομόν του Σένσο-τζι. Στα αριστερά στέκεται ο Ουνγκιό (ο εικονιζόμενος στη φωτογραφία) και στα δεξιά ο Αγκιό
Το ομικούτζι που μου επεφύλασσε ο τυχερός λαχνός με τις προφητείες και τις ευχές γραμμένες σε πέντε στήλες
Στην είσοδο του ιερού
Φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
