Από την αρχή της έκρηξης της φούσκας των ακινήτων, το 2008, και την οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2010 - 2011, στην Ισπανία περισσότερα από 20 χιλιάδες άτομα έχουν αυτοκτονήσει, κυρίως εξαιτίας της κατάσχεσης της κατοικίας από τις τράπεζες, γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν το δάνειο, ή εξαιτίας των εξώσεων. Η κοινωνική κρίση που προκάλεσαν οι τράπεζες, οι κατασκευαστικές εταιρείες και τα κερδοσκοπικά επενδυτικά κεφάλαια, πάντα σε συνεργασία με τα κόμματα του δικομματικού συστήματος, οδήγησαν σε μια γενοκτονία, επιμένει εδώ και χρόνια η Πλατφόρμα των πληγέντων από τις υποθήκες (ΡΑΗ), που αποτέλεσε με τον δυναμισμό της έναν από τους στυλοβάτες του κινήματος των Αγανακτισμένων που ξεχύθηκε στις πλατείες εναντίον της πολιτικής του Θαπατέρο το Μάιο του 2011.
Από τότε πάνω από 850.000 οικογένειες είδαν τις τράπεζες να τους παίρνουν τα σπίτια ή ζουν με τον εφιάλτη της κατάσχεσης, γιατί η έξωσή τους βρίσκεται στα δικαστήρια. Στην Ισπανία υπάρχουν περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια άδειες κατοικίες, εκ των οποίων 450.000 είναι καινούργιες και παραμένουν στα αζήτητα εδώ και χρόνια. Μα η ελεύθερη αγορά δεν στηρίζεται στην προσφορά και τη ζήτηση; Γιατί τα σπίτια είναι τόσο ακριβά όταν υπάρχει τεράστια προσφορά; Γιατί οι οικογένειες καταχρεώθηκαν με 40ετή ή ακόμη και 45ετή δάνεια, που θα τα αφήσουν κληρονομιά στα παιδιά τους, για να πάρουν ένα σπίτι που δεν μπορούν να πληρώσουν σήμερα λόγο της οικονομικής κρίσης, της ανεργίας και της πτώσης των εισοδημάτων τους;
Η εξήγηση είναι παρά πολύ απλή. Στην Ισπανία δεν υπήρξε ποτέ μια «ελεύθερη αγορά», αν υποθέσουμε ότι υπήρξε σε καμιά άλλη χώρα, αλλά μια τεράστια απάτη που είχαν στήσει, με τη βοήθεια των κυβερνητικών πολιτικών κομμάτων, τόσο στην κεντρική κυβέρνηση όσο και στις αυτοδιοικητικές δομές, οι τράπεζες και οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην Ισπανία τα «κόμματα του τσιμέντου» συνεργάζονταν στενά με τις μεγάλες κατασκευαστικές -και η Ισπανία έχει από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη και όχι μόνο- και τις τράπεζες - και η Ισπανία έχει από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη και όχι μόνο.
Οι αυτοδιοικητικές αρχές έδιναν για χρόνια μεγάλες εκτάσεις στις κατασκευαστικές εταιρείες για να χτίσουν νέα προάστια και να εξορίσουν στη μέση του πουθενά μεγάλα λαϊκού στρώματα από τα ιστορικά κέντρα των μεγάλων πόλεων, που μετατράπηκαν ξαφνικά στις πιο ακριβές συνοικίες, προσφέροντας μεγάλα κέρδη από την πώληση κατοικιών στην περιφέρεια και μεγάλα κέρδη από την εκτίναξη των τιμών στα κέντρα των πόλεων.
Για τους περισσότερους, τα ονόματα των μεγάλων ισπανικών κατασκευαστικών, όπως της ACS, της Sacyr, της Dragados, της Ferrovial, της Acciona ή της FCC, μπορεί να μη λένε τίποτα. Οι εταιρείες αυτές όμως, χάρις στα υπέρογκα κέρδη που απέσπασαν ακριβοπουλώντας σπίτια στην Ισπανία, συσσώρευσαν πάνω από 60 δισ. ευρώ για να επεκταθούν σε τρίτες χώρες, φτάνοντας να αγοράζουν αεροδρόμια στο Λονδίνο και να επεκτείνονται στους πλέον διαφορετικούς τομείς.
Όταν έχτιζαν μια νέα συνοικία, όπως τη Λας Τάβλας ή το Μόντε Καρμέλο στη Μαδρίτη, έφταναν πρώτες οι θυγατρικές των τραπεζών, για να ξεκινήσουν τη βιομηχανία των στεγαστικών δανείων. Έτσι, με την ίδια ταχύτητα, οι ισπανικές τράπεζες, όπως η BBVA, η Santander, η Bankia, η IberCaja, ή η Caja de Cataluna, εξαγόρασαν μια σειρά μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, για να μην αναφερθούμε στις ζημιές που προκάλεσε η κερδοσκοπική τους πολιτική στη Λατινική Αμερική.
Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, οι δανειολήπτες της αγοράς στεγαστικών δανείων μετατράπηκαν στα μεγαλύτερα θύματα του κερδοσκοπικού αυτού μηχανισμού. Τράπεζες και κατασκευαστικές απαίτησαν να διασωθούν δημοσία δαπάνη, ενώ απαιτούν από το κράτος να χρησιμοποιήσει τους αστυνομικούς και δικαστικούς μηχανισμούς για να πετάξουν στην κυριολεξία στον δρόμο όποιον δεν μπορούσε να πληρώσει. Σήμερα κανείς δεν θυμάται τον Ροντρίγκο Ράτο, τον πρώην υπουργό Οικονομικών του Αθνάρ και πρώην γενικό διευθυντή του ΔΝΤ, που καταδικάστηκε σε μια σειρά δίκες για την κατάρρευση της Bankia, που κόστισε στους φορολογούμενους περισσότερα από 50 δισ. ευρώ, από τα 100 περίπου δισ. που «κάηκαν» για να σωθούν οι τράπεζες.
Η κοινή γνώμη της Ισπανίας, χάρις στα μέσα ενημέρωσης που ανήκουν ή ζουν και από τη διαφήμιση των τραπεζών και των κατασκευαστικών εταιρειών, τρομοκρατείται από τους «Οκούπας», τους σύγχρονους δονκιχώτηδες, που καταλαμβάνουν τα άδεια σπίτια για να βρουν στέγη οι οικογένειες που πέταξαν στο δρόμο οι τραπεζίτες.
Ο φαύλος αυτός κύκλος μπορεί να σπάσει από τη στιγμή που έχουμε επιτέλους στην Ισπανία, για πρώτη φορά εδώ και ογδόντα σχεδόν χρόνια, την Αριστερά στην κυβέρνηση; Μια Αριστερά μάλιστα που έχει άμεση σχέση με το θέμα, αφού πολλοί βουλευτές και υπουργοί της ήταν από τους πιο δραστήριους ακτιβιστές του κινήματος εναντίον των κατασχέσεων και των εξώσεων και διώχθηκαν και σύρθηκαν στο εδώλιο γι’ αυτή τη γενναία στάση τους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι η δήμαρχος της Βαρκελώνης Άντα Κολάου, που βγήκε από το κίνημα της Πλατφόρμας ΡΑΗ, αποτελεί τη σημαία εναντίον της κερδοσκοπίας στην αγορά και την ενοικίαση ακινήτων, λαμβάνοντας διαρκώς μέτρα για την προστασία των αδυνάμων. Αυτών που γέμισαν τις κάλπες με τις ψήφους που διασφάλισαν την επανεκλογή της. Κοιτώντας μάλιστα το μέλλον η Κολάου πήρε και τα πρώτα μέτρα για να φρενάρει την εισβολή του Airbnb σε έναν από τους πλέον τουριστικούς προορισμούς του πλανήτη.
Οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ γνωρίζουν πολύ καλά την κρισιμότητα της κατάστασης. Δίπλα του βρίσκεται ο Πάμπλο Ιγκλέσιας και το Unidas Podemos. Οι συλλογικότητες και τα κινήματα στέγης, ο προοδευτικός, δημοκρατικός και αριστερός κόσμους περιμένουν από τη νέα κυβέρνηση τους πρώτους νόμους για τη στήριξη των θυμάτων των τραπεζών και να σταματήσουν να βλέπουν τους ανθρώπους να πέφτουν από τα μπαλκόνια, τις ταράτσες και τις γέφυρες γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν τη δόση του στεγαστικού δανείου ή ένα νοίκι. Ο κόσμος της Αριστεράς δεν μπορεί να βλέπει τους δικούς της ανθρώπους, τους αδύναμους και τους φτωχούς, να συνεχίζουν να ματώνουν στη μέση του δρόμου.
