Διαλυμένη χώρα είναι η Λιβύη, με την αγαστή συνεργασία της Δύσης, από το 2011. Τον Καντάφι ήθελαν να ξεφορτωθούν -ακόμη έναν δικτάτορα σε μια χώρα πλούσια σε πετρέλαιο- χωρίς, ωστόσο, να είναι σε θέση να επιβάλουν ή να αφήσουν να αναδειχθεί μια διάδοχη κατάσταση.
Ο Καντάφι έφυγε -για την ακρίβεια λιντσαρίστηκε- και ο εμφύλιος μεταξύ φυλάρχων ήρθε για να μείνει. Στον εμφύλιο αυτό βάζουν πλάτη πολλές τρίτες χώρες, αν και επισήμως ο ΟΗΕ έχει επιβάλει εμπάργκο όπλων - και οι Ευρωπαίοι, με μπροστάρηδες τους Γερμανούς, αναζητούν μια ειρηνευτική λύση. Μια λύση, στην οποία προσπαθούν από τώρα να τοποθετηθούν όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές, ενισχύοντας είτε τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης του πρωθυπουργού Σαράτζ, είτε τις δυνάμεις που ελέγχουν την ανατολική Λιβύη του στρατηγού Χάφταρ.
Έτσι ώστε να έχουν τα μέγιστα να κερδίσουν όταν οι εμπόλεμοι της Λιβύης συρθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Μέχρι πριν από έναν μήνα η Ελλάδα ήταν απούσα από αυτό το παιχνίδι, πλην όμως αναγκάστηκε να μπει -ίσως και άτσαλα- όταν η Τουρκία υπέγραψε με την κυβέρνηση της Τρίπολης συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα, η οποία αγνοεί την ύπαρξη της Κρήτης και των Δωδεκανήσων. Η Αθήνα θεωρεί παράνομη και άκυρη τη συμφωνία, όπως ακριβώς και οι αντίπαλοι του Σαράτζ στη Λιβύη - γι’ αυτό και αίφνης φλερτάρει με τον Χάφταρ, τον οποίο επισκέφθηκε στη Βεγγάζη την περασμένη Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Το φλερτ αυτό δεν άρεσε καθόλου στην Άγκυρα, η οποία είναι πια ξεκάθαρα μέρος του λιβυκού εμφυλίου - και, πέρα από τα όπλα, τα drones και τους μισθοφόρους, ετοιμάζεται τώρα να στείλει τακτικό στρατό στο πλευρό του Σαράτζ.
Ο Τούρκος Πρόεδρος μάλιστα ανακοίνωσε ότι στις 7 Ιανουαρίου θα ζητήσει από την τουρκική Βουλή να εγκρίνει την αποστολή. Βέβαια, στις 8 του μηνός αναμένεται στην Άγκυρα ο Ρώσος πρόεδρος, που στηρίζει στη Λιβύη την πλευρά του Χάφταρ. Κι όλα δείχνουν ότι Πούτιν και Ερντογάν θα παζαρέψουν, στο μέτρο που περνάει από το χέρι τους, για τα ιμάτια της Λιβύης, βάζοντας στη ζυγαριά και το μέλλον του Ιντλίμπ στη βόρεια Συρία, όπου η Ρωσία στηρίζει τις δυνάμεις του Άσαντ και η Τουρκία τις δυνάμεις που τον αντιμάχονται.
Είναι προφανές ότι οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής, είτε εμπλέκονται είτε όχι στον λιβυκό εμφύλιο, δεν είναι διατεθειμένες να παρακολουθούν τις... πρωτοβουλίες Ερντογάν με σταυρωμένα τα χέρια.
Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Αλ Σίσι, για παράδειγμα, τηλεφωνήθηκε την Πέμπτη με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ -κολλητό φίλο του Ερντογάν, με το Κογκρέσο, ωστόσο, να θέλει να βάλει χαλινάρι στην Τουρκία- για να τονίσει ότι πρέπει να περιοριστούν οι “παράνομες ξένες επεμβάσεις” στη Λιβύη. Η Αίγυπτος είναι με το πλευρό του Χάφταρ, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα, και το βασικό επιχείρημά της είναι η σημασία του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (του Χάφταρ δηλαδή) στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Ο Αλ Σίσι τηλεφωνήθηκε και με τον Ιταλό πρωθυπουργό Κόντε -που προσπαθεί να παίξει τον γεφυροποιό ανάμεσα στις δύο πλευρές του εμφυλίου- και συμφώνησαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους “για να επιλυθεί η κρίση στη Λιβύη και να επικρατήσει εκεί η σταθερότητα”. Ο Ερντογάν, πάλι, έσπευσε να επισκεφθεί την Τύνιδα και να συναντηθεί με τον νέο Πρόεδρο της Τυνησίας Σαγιέντ ώστε να τον κερδίσει για την υπέρ του Σάρατζ συμμαχία. Μετά τη συνάντηση η τυνησιακή Προεδρία έβγαλε ανακοίνωση με την οποία ξεκαθαρίζει ότι η Τυνησία θα παραμείνει ουδέτερη στον εμφύλιο της γειτονικής της χώρας. Αυτό που δεν έγινε γνωστό, πάντως, είναι εάν θα παράσχει διευκολύνσεις στις τουρκικές δυνάμεις εάν και εφόσον τις στείλει ο Ερντογάν στη Λιβύη.
Οι πρόσφυγες ως όμηροι
Πάντως, αυτό που έκανε την Ευρώπη να... αναστατωθεί ιδιαιτέρως από την επικείμενη συνάντηση Πούτιν - Ερντογάν ήταν η πολλοστή απειλή του Τούρκου Προέδρου ότι εάν δεν βρεθεί μια λύση όχι τόσο στη Λιβύη, αλλά κυρίως στο Ιντλίμπ της βόρειας Συρίας, θα υπάρξει ένα νέο προσφυγικό κύμα, το οποίο “δεν θέλει πλέον να επωμιστεί” η Τουρκία. “Κι αυτό θα επιβαρύνει την Ευρώπη και κυρίως την Ελλάδα” πρόσθεσε ο Ερντογάν. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι η καγκελάριος Μέρκελ ετοιμάζεται να επισκεφθεί την Άγκυρα εντός του Ιανουαρίου για να πιέσει τον Ερντογάν να τηρήσει τη συμφωνία Ε.Ε.- Τουρκίας για το προσφυγικό.
Η Γερμανία δέχεται από το εσωτερικό της -π.χ. τον πρόεδρο των Πράσινων- πιέσεις να πάρει από τα ελληνικά νησιά τουλάχιστον τους ασυνόδευτους πρόσφυγες και δεν έχει καμία διάθεση να ανταποκριθεί. Μια άρνηση στην οποία θα είναι πολύ δύσκολο να επιμείνει εάν πολλαπλασιαστούν οι αφίξεις στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Κάκη Μπαλή
