Το σοκ δεν κράτησε πολύ στις αγορές μετά την επίθεση στα διυλιστήρια της Saudi Aramco, αν και κάποιοι πρόλαβαν να κερδοσκοπήσουν τις πρώτες ώρες, όταν οι τιμές του μαύρου χρυσού εκτινάχθηκαν στα ύψη για να μειωθούν και πάλι σε πιο… φυσιολογικά επίπεδα. Κι αυτό διότι κανείς δεν φοβάται ότι θα υπάρξει έλλειψη πετρελαίου, παρά το γεγονός ότι θα λείψει το 5% της παγκόσμιας παραγωγής από την αγορά μέχρι να επισκευαστούν οι μονάδες στη Σαουδική Αραβία.
Για την ακρίβεια οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου είναι σήμερα κατά τι χαμηλότερες από αυτές της περσινής χρονιάς. Το τι γίνεται στις αντλίες των βενζινάδικων είναι μια άλλη συζήτηση.
Γιατί, όμως, ο πανικός κράτησε τόσο λίγο; Ένας λόγος είναι ότι τα αποθέματα των κρατών είναι μεγάλα, οπότε μπορούν να ισοφαρίσουν βραχυπρόθεσμα τη μείωση της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία. Αλλά και μεσοπρόθεσμα πετρελαιοπαραγωγές χώρες όπως τα Εμιράτα και η Ρωσία έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν ανά πάσα στιγμή την παραγωγή τους, την οποία κρατούν περιορισμένη, ώστε να μην πέσει η τιμή.
Επιπλέον εδώ και χρόνια υπάρχει μια… δομική υπερπροσφορά πετρελαίου στον πλανήτη, καθώς με το fracking και άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες οι Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και η Βραζιλία και ο Καναδάς παράγουν πολύ περισσότερο πετρέλαιο. Ειδικά οι ΗΠΑ, που μέχρι πριν από μερικά χρόνια διψούσαν για το πετρέλαιο του Κόλπου, τώρα είναι σε θέση να εξάγουν. Οπότε τα προβλήματα που προκαλεί μια επίθεση σαν αυτή στην Aramco ή οι κυρώσεις στο Ιράν και τη Βενεζουέλα έχουν πάψει πλέον να είναι εκρηκτικά για την αγορά πετρελαίου.
Μειωμένη αύξηση...
Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο αυξάνεται με πιο αργούς ρυθμούς απ’ όσο προφήτευαν οι αναλυτές. Αφενός διότι η παγκόσμια οικονομία δεν γκαζώνει πια τόσο πολύ, αφετέρου διότι ο πιο διψασμένος για ενέργεια καταναλωτής, η Κίνα, έχει κατεβάσει ταχύτητα. Με δύο τρόπους.
Ο ένας είναι ο σχετικά χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της. Ο δεύτερος είναι μια σειρά από τεχνολογικές εξελίξεις που φρενάρουν την κατανάλωση πετρελαίου. Για παράδειγμα το κινεζικό κράτος επιδοτεί μαζικά την ηλεκτροκίνηση -και σε πόλεις σαν τη Σαγκάη δεν κυκλοφορούν πια βενζινοκίνητες μοτοσυκλέτες, ενώ μειώνονται και τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα. Επίσης οι γεννήτριες με ντίζελ, που ήταν ο κανόνας στην κινεζική επαρχία, αρχίζουν σταδιακά να αποσύρονται.
Επιπλέον βιομηχανικές χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν αλλάξει τα τελευταία τριάντα χρόνια το ενεργειακό μείγμα τους μειώνοντας τη συμμετοχή του πετρελαίου σ’ αυτό κατά 40%. Βέβαια, εάν η τιμή του πετρελαίου αυξηθεί σημαντικά πάνω από τα 75 δολάρια το βαρέλι (το Brent) και δη για ένα μεγάλο διάστημα, πολλές χώρες θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ύφεσης. Ωστόσο οι περισσότεροι αναλυτές δεν υπολογίζουν με μια τέτοια αύξηση.
Εκτός εάν το χτύπημα στα διυλιστήρια της Aramco επαναληφθεί -κάτι που μοιάζει απίθανο- ή εάν η ένταση στον Περσικό Κόλπο κλιμακωθεί επικίνδυνα, ενδεχομένως με αεροπορικές επιθέσεις ενάντια στο Ιράν. “Το δάχτυλο στη σκανδάλη” λέει ότι έχει ο Ντόναλντ Τραμπ -και υπάρχει μια πιθανότητα να την τραβήξει, παρά το γεγονός ότι έχει μπει ουσιαστικά σε προεκλογικό κλίμα και ένας πόλεμος δεν “πουλάει”. Σε μια τέτοια περίπτωση, πάντως, η τιμή του πετρελαίου θα ανέβει επικίνδυνα για την παγκόσμια οικονομία.
