Πριν από λίγες εβδομάδες, ο ιερέας Άνχελ Κάμπος είχε μια δύσκολη συζήτηση με ένα μέλος του εκκλησιάσματος στην Εκκλησία των Βαπτιστών Μόντε Βίστα στο Φοίνιξ της Αριζόνα. Ο Οίκος της Λατρείας του Θεού παρείχε καταφύγιο σε αιτούντες άσυλο από την Κεντρική Αμερική - και ο νεαρός άνδρας ήθελε να σταματήσει αυτό.
«Ήρθε να με βρει και μου είπε 'είμαι Ρεπουμπλικανός'", λέει ο κ. Κάμπος. "Και εγώ του απάντησα: 'μπράβο σου, τι σχέση έχει αυτό με μένα;'. Μου είπε 'αυτό που κάνεις θυμίζει τους Δημοκρατικούς' και γω είπα 'όχι, θυμίζει τη Βίβλο'".
Η διαφωνία σταμάτησε εκεί και ο νεαρός άνδρας, μαζί με τους γονείς του, σταμάτησε να έρχεται στην εκκλησία. Ακάθεκτη, η εκκλησία του Μόντε Βίστα συνέχισε το έργο της στο πλαίσιο ενός δικτύου τοπικών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που βοηθούν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες από τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα όταν φτάνουν στις ΗΠΑ.
Οι ΜΚΟ βοηθούν με τον δικό τους τρόπο, την ώρα που η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ παίρνει όλο και πιο σκληρά μέτρα απέναντι στην παράνομη και τη νόμιμη μετανάστευση. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν θα ισχύει πλέον το ανώτατο όριο των 20 ημερών κράτησης για όσες οικογένειες μεταναστών εισέρχονται παράνομα στις ΗΠΑ - κάτι που σημαίνει ότι οι αρχές θα έχουν το δικαίωμα να παρατείνουν επ' αόριστον τον χρόνο κράτησης. Στις αρχές του μήνα, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε νέους κανόνες που θα δυσχεραίνουν την είσοδο και την παραμονή στις ΗΠΑ νόμιμων μεταναστών σε περίπτωση που διεκδικήσουν κυβερνητικά επιδόματα όπως κουπόνια τροφίμων, επιδοτήσεις στέγης και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Οι εκκλησίες στο Φοίνιξ, 250 χιλιόμετρα από τα νότια σύνορα των ΗΠΑ, ξεκίνησαν να παρέχουν καταφύγιο στους μετανάστες στα τέλη του 2018 καθώς οι αμερικανικές αρχές αναζητούσαν βοήθεια στη διαχείριση των αυξανόμενων αφίξεων από την Κεντρική Αμερική. Οι πιστοί προσφέρουν τρόφιμα και στέγη για λίγες ημέρες κάθε φορά σε μικρές ομάδες μεταναστών - οικογένειες με παιδιά που έχουν κάποιον υποστηρικτή στις ΗΠΑ και δεν βρίσκονται υπό κράτηση όσο περιμένουν να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου τους.
Παραδοσιακά η αμερικανική Υπηρεσία Μετανάστευσης και Συνόρων (ICE) βοηθούσε όσους αιτούντες άσυλο αφήνονταν ελεύθεροι να κανονίσουν το ταξίδι τους, δίνοντάς τους ένα περιθώριο 10 ημερών προκειμένου να φτάσουν στο σπίτι του υποστηρικτή τους και να παρουσιαστούν στο τοπικό γραφείο της ICE. Σε διαφορετική περίπτωση, κινδύνευαν να συλληφθούν εκ νέου.
Ωστόσο, τον περασμένο Οκτώβριο, η ICE διέκοψε το συγκεκριμένο πρόγραμμα βοήθειας. Εκατοντάδες οικογένειες με μικρά παιδιά αφέθηκαν ελεύθερες από τα κέντρα κράτησης χωρίς να τους δοθεί τίποτε περισσότερο από λίγα μπουκάλια νερό και κάποιες οδηγίες για να φτάσουν μέχρι τα δικαστήρια όπου θα εξεταζόταν η υπόθεσή τους.
Στο Φοίνιξ πολλοί μετανάστες κατέληξαν στους δρόμους ή στον σταθμό των υπεραστικών λεωφορείων - το επονομαζόμενο «χαντάκι». Σταδιακά άρχισαν να εμφανίζονται εθελοντές, μοιράζοντας φαγητό και νερό, λέει η Κόνι Φίλιπς, επικεφαλής των Κοινωνικών Υπηρεσιών των Λουθηρανών. Θα ακολουθούσε ποδοπάτημα για τα λίγα διαθέσιμα κρεβάτια.
“Η κυβέρνηση δεν φέρθηκε ανθρώπινα», λέει η Μπεθ Στράνο, συντονίστρια για αιτούντες άσυλο και οικογένειες στη Διεθνή Επιτροπή Διάσωσης. «Υπήρχε άφθονος χρόνος για να βελτιωθεί η κατάσταση».
Ο ιερέας Κάμπος, Αμερικανός πολίτης με καταγωγή από το Μεξικό, ενεπλάκη τον Οκτώβριο, αφότου πληροφορήθηκε ότι αξιωματούχοι των υπηρεσιών μετανάστευσης απηύθυναν έκκληση σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για βοήθεια.
Ένα 24ωρο αφότου κάλεσε την ICE, 75 άτομα που είχαν ζητήσει άσυλο κατέβηκαν από λεωφορεία που σταμάτησαν έξω από τη Μόντε Βίστα. Όπως λέει ο ίδιος, πολύ σύντομα «υποδεχόμασταν κόσμο κάθε μέρα».
Ώς τον Δεκέμβριο έφταναν τόσοι πολλοί μετανάστες που ο ιερέας είπε στις αρχές πως θα μπορούσε να υποδέχεται κόσμο μόνο τις Δευτέρες - εκτός και αν οι οικογένειες δεν είχαν πού αλλού να πάνε.
Ο αριθμός όσων κατέφθαναν ζητώντας άσυλο μειώθηκε από τον Μάιο καθώς η ανελέητη ζέστη της ερήμου αποθάρρυνε τους επίδοξους μετανάστες. Από τον Δεκέμβριο όμως η ICE στην Αριζόνα άφησε ελεύθερους σχεδόν 40 χιλιάδες άτομα, μέλη οικογενειών, με αποτέλεσμα οι εκκλησίες να δέχονται εκατοντάδες ανθρώπους την εβδομάδα.
Οι εθελοντές του Φοίνιξ εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους για τη μεταχείριση των μεταναστών. Κατά την άφιξή τους στις ΗΠΑ, οι οικογένειες στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλον στα συνοριακά φυλάκια σε κέντρα τόσο κρύα που οι ένοικοί τους τα αποκαλούν «καταψύκτες».
«Τους λένε ότι είναι τιποτένιοι, άχρηστοι, βρομεροί, ότι είναι βλάκες, ότι είναι εγκληματίες», λέει η Τζένιφερ Μπακ, ιδρύτρια της εθελοντικής ομάδας All Hands AZ. «'Η Αμερική δεν σε θέλει' αυτό ακούγεται συνέχεια, είναι κάτι που μας αναφέρουν όλοι».
Ο ιερέας Κάμπος λέει ότι μια γυναίκα από τη Γουατεμάλα, που ταξίδευε με το μωρό της, του αφηγήθηκε μια ιδιαίτερα οδυνηρή ιστορία. «Το μωρό της έκλαιγε στο κέντρο συνοριακών ελέγχων - δεν είχε γάλα για να το θηλάσει», λέει ο ιερέας. «Το μωρό πεινούσε και ο φύλακας πήρε γάλα και το έχυσε στο πάτωμα ακριβώς μπροστά της».
Το να προσφέρεις βοήθεια στους μετανάστες στην παραδοσιακά ρεπουμπλικανική Αριζόνα δεν είναι εύκολο. Πέρυσι, άγνωστοι πυρπόλησαν τρεις κάδους απορριμμάτων έξω από την εκκλησία του κ. Κάμπος και έσπασαν το αυτοκίνητό του. Ο ίδιος κατήγγειλε ότι ήταν έργο ακροδεξιών, αλλά η αστυνομία του Φοίνιξ δεν κατάφερε να ταυτοποιήσει τους δράστες.
Φέτος, μια σειρά εκκλησίες, ανάμεσά τους η Μόντε Βίστα, υπέβαλε μήνυση και ζήτησαν από τις αρχές προστασία από δύο ακροδεξιές ομάδες που εμφανίζονταν στους ξενώνες φιλοξενίας - συχνά οπλισμένοι. Σε κάποιες από τις εκκλησίες που φιλοξενούν αιτούντες άσυλο τοποθετήθηκαν φύλακες ασφαλείας.
Τρεις ημέρες μετά τα Χριστούγεννα, δύο γυναίκες, στελέχη του ακροδεξιού Πατριωτικού Κινήματος ΑΖ, εμφανίστηκαν έξω από τη Μόντε Βίστα με ένα μεγάφωνο και κατηγόρησαν τον ιερέα Κάμπος ότι πληρώνεται από την κυβέρνηση για να βοηθά «παράνομους» μετανάστες. «Πότε θα σταματήσουν να ξεσκίζουν τους Αμερικανούς με αυτήν την εισβολή;» ρωτούσε η μία από αυτές σε βίντεο που κυκλοφόρησε στο Facebook.
Οι δύο ακροδεξιές διαδηλώτριες επέστρεψαν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς φωνάζοντας «ντροπή σου, ψευτόπαπα». Στο πεζοδρόμιο ένας άνδρας σε αναπηρικό καροτσάκι πέρασε μπροστά τους. «Μη ζητήσετε βοήθεια από αυτούς, κύριε, γιατί δεν θα σας βοηθήσουν», του είπε η μία γυναίκα. «Είστε Αμερικανός».
