Μοιάζει παράδοξο, ίσως και μακάβριο, αλλά είναι, δυστυχώς, πραγματικότητα. Η αιματηρή επίθεση στον μαραθώνιο της Βοστώνης, αποτέλεσε την αφορμή για να πληροφορηθεί περισσότερος κόσμος -και ιδίως οι νεότεροι- για τον μεγάλο και ξεχασμένο άθλο του Στέλιου Κυριακίδη. Ο γιος του Δημήτρης, άλλωστε, ήταν τιμώμενο πρόσωπο στην εξέδρα των επισήμων την ώρα των εκρήξεων που σκόρπισαν τον τρόμο.
Τέτοια εποχή, την άνοιξη του 1946, οι εφημερίδες γέμιζαν με πρωτοσέλιδα θριαμβευτικά για τη νίκη του Κυριακίδη στον μαραθώνιο της Βοστώνης. Η συγκλονιστική ιστορία έγινε αργότερα ντοκιμαντέρ και ταινίες στο εξωτερικό...
Γεννημένος στις 4 Μαΐου 1910 στην Πάφο, ο Κυριακίδης μεγάλωσε φτωχικά. Παιδί αγροτών, άρχισε να δείχνει το ταλέντο του στο τρέξιμο στη Λεμεσό και το 1936 πήρε μέρος με την ελληνική εθνική ομάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ήδη από το 1934 είχε εγκατασταθεί στο Χαλάνδρι κι εργαζόταν στην Ηλεκτρική Εταιρεία (σήμερα ΔΕΗ) μετρώντας το ρεύμα στα ρολόγια. Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, διέκοψε αναγκαστικά τον αθλητισμό, με την αγωνία για την επιβίωση της οικογένειάς του, και πούλησε ακόμα και το σπίτι του.
Προπονήσεις δίχως παπούτσια
Με το τέλος του πολέμου, κι ενώ είχε «χάσει» από τις κακουχίες συναθλητές κι αγαπημένα πρόσωπα, πήρε την απόφαση να τρέξει και πάλι. Δίχως φαγητό, χωρίς παπούτσια καλά - καλά ξεκίνησε προπονήσεις. Στο μυαλό του υπήρχε μόνο ο μεγαλύτερος αγώνας, αυτός του μαραθωνίου της Βοστώνης. Στόχος του να μπορέσει να ευαισθητοποιήσει ομογενείς κι Αμερικανούς προκειμένου να βοηθήσουν τον αποκαμωμένο ελληνικό λαό που έβγαινε από τα συντρίμμια της Κατοχής κι οδηγούταν στον Εμφύλιο.
Ο Κυριακίδης δεν έβρισκε οικονομική στήριξη για να μπορέσει να καλύψει τα έξοδα μετάβασης στις ΗΠΑ. Για να αγοράσει εισιτήριο πούλησε τα μισά έπιπλα του σπιτιού του. Ένα εισιτήριο άνευ επιστροφής, αφού δεν έφταναν τα χρήματα.
Ρισκάροντας τα πάντα, ακόμα και τον γυρισμό στην Ελλάδα, έφτασε στην Αμερική (με το αεροπλάνο που εγκαινίασε τη γραμμή Αθήνα - Νέα Υόρκη) για να αντιμετωπίσει τεράστιες αθλητικές φυσιογνωμίες όπως ο νικητής του 1945 Τζόνι Κέλι από τις ΗΠΑ, ο Άγγλος Κένεθ Μπέιλι, ο Καναδός Κοτέ.
"Θα καταρρεύσεις"
Οι γιατροί της διοργάνωσης εξέτασαν υποχρεωτικά τον Κυριακίδη, όπως προέβλεπαν οι κανονισμοί. Το απαγορευτικό τής επιστημονικής επιτροπής ήταν σαφές κι επίσημο, όπως αποκάλυψε χρόνια μετά ο ίδιος ο Κυριακίδης: «Δεν θα τρέξεις! Υπάρχει κίνδυνος για την υγεία σου. Σου απαγορεύουμε τη συμμετοχή, αφού είσαι πολύ αδύναμος κι ενδεχομένως να καταρρεύσεις στον δρόμο από την εξάντληση».
Με υπεύθυνη δήλωση ο Κυριακίδης ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη για τη ζωή του, όντας ταλαιπωρημένος από τη λιμοκτονία στην Κατοχή: «Θα τρέξω κι ας πεθάνω στον αγώνα». Οι αμερικανικές εφημερίδες τον βάφτισαν «κοκαλιάρη» και «ο Έλληνας με τα βαθουλωμένα μάτια».
Η μέρα του μαραθωνίου ήταν η 20ή Απριλίου 1946. Ο Κυριακίδης, όπως διαβάζουμε και στα δημοσιεύματα που σας παρουσιάζουμε, χιλιόμετρο με χιλιόμετρο ανέβαινε, αν και δεν ξεκίνησε καλά. Στο 40ό χιλιόμετρο πέρασε και τον πρωτοπόρο Κέλι. Νίκη! Με πανευρωπαϊκό ρεκόρ 2ωρ. 29' 27''. Δεύτερος ο Κέλι με 2 ωρ. 31' 34''. Λίγο αργότερα η Ελλάδα πληροφορούταν τα ανέλπιστα χαρμόσυνα νέα...
"Έχασες από τον κοκκαλιάρη"
Ο Τρούμαν, πρόεδρος της Αμερικής, προσκάλεσε στον Λευκό Οίκο τον Κυριακίδη, μαζί με τον σπουδαίο, αλλά δεύτερο Τζόνι Κέλι (το 2000 ανακηρύχθηκε από το Runner's World ο κορυφαίος δρομέας του 20ού αιώνα).
Ο Κυριακίδης αφηγήθηκε το περιστατικό χρόνια αργότερα σε τηλεοπτική εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού:
«Ο Χάρι Τρούμαν ρώτησε τον Τζόνι Κέλι: 'Πώς έχασες απ' αυτόν τον κοκαλιάρη κι αδύναμο Έλληνα;'. Ο Κέλι ψέλλισε: 'Κανένας δεν μπορούσε να τον κερδίσει. Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για έναν ολόκληρο λαό...'».
Ο Τρούμαν εξεπλάγην κι αμέσως πρότεινε στον Κυριακίδη να ζητήσει σαν πριμ ό,τι επιθυμούσε. Ρούχα, τρόφιμα, χρήματα...
"Πακέτο Κυριακίδη"
Η απάντηση του Κυριακίδη συγκλόνισε: «Δεν θέλω τίποτα για εμένα. Το μόνο που παρακαλώ είναι να στείλετε ρούχα και τρόφιμα στα 7 εκατομμύρια του ελληνικού λαού που λιμοκτονεί. Μόνο να βοηθήσετε τον λαό μου που υποφέρει».
Η ευαισθητοποίηση στις ΗΠΑ ήταν τεράστια. Ο Κυριακίδης γύριζε από πολιτεία σε πολιτεία συγκεντρώνοντας βοήθεια από δωρεές. Το λεγόμενο «Πακέτο Κυριακίδη» έφτασε στην Ελλάδα με έξι καράβια γεμάτα τρόφιμα, φάρμακα κλπ. Επίσης, συγκεντρώθηκε το ποσό των 250.000 δολαρίων, τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής.
Υποδοχή ήρωα
Η υποδοχή του στην Αθήνα ήταν συγκλονιστική. Περισσότερο από ένα εκατομμύριο κόσμος, που είχε συρρεύσει απ' όλα τα μέρη της Ελλάδας, τον περίμενε στις 23 Μαΐου για να γκρεμίσει τα τείχη. Ήταν η στιγμή που φωταγωγήθηκε ξανά η Ακρόπολη. Για πρώτη φορά μετά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου!
Η πορεία του Κυριακίδη παραμένει, δυστυχώς, άγνωστη σε μεγάλο βαθμό. Μέσα από την τραγωδία στη Βοστώνη φωτίστηκαν ίσως περισσότερο κάποιες πτυχές της. Η καριέρα του, όμως, από την αρχή ως το τέλος και μέσα στη συμφορά της κατοχικής - μεταπολεμικής Ελλάδας ήταν γεμάτη από συμβολισμούς, έμπνευση, δύναμη, ενότητα, αισιοδοξία...
Αναμφίβολα, η αντικειμενική και ηθική αξία της νίκης του τον κατατάσσει στους κορυφαίους στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού.
