Θέμα χρόνου είναι η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ (πρώην τέλος ΑΠΕ) που περιλαμβάνεται στις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των λογαριασμών ρεύματος παρά τις αρχικές περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις για φέτος, με τη συζήτηση πλέον να επικεντρώνεται, όπως όλα δείχνουν, στο ύψος της νέας επιβάρυνσης των καταναλωτών προκειμένου να καλυφθεί η καινούργια «μαύρη τρύπα» που έχει ανοίξει στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Ήδη τα σενάρια μιλούν για αύξηση του τέλους με αποφάσεις τον Ιούνιο, η οποία φέρεται μεν πως θα διαμορφωθεί σε μονοψήφιο ποσοστό, όμως ο αρμόδιος διαχειριστής ΑΠΕ (ΔΑΠΕΕΠ) φαίνεται πως προκρίνει αύξηση που ξεπερνά το 40%, ενώ συν τω χρόνω θα επέλθουν κι άλλες αυξήσεις. Και βέβαια πρόκειται για μια επιπλέον αύξηση στις μη ανταγωνιστικές χρεώσεις μετά την εκτίναξη στις χρεώσεις χρήσης των δικτύων μεταφοράς και διανομής από το περασμένο έτος, που επίσης θα έχουν συνέχεια και εγκαθίστανται πλέον μόνιμα στους λογαριασμούς διογκώνοντάς τους σημαντικά παρά τη σχετική αποκλιμάκωση στην τιμή του ρεύματος.
Θυμίζουμε ότι το ΕΤΜΕΑΡ, ρυθμιζόμενη-μη ανταγωνιστική χρέωση που υφίστανται όλοι οι καταναλωτές, αποτελεί ένα από τα τρία βασικά έσοδα του ΕΛΑΠΕ (τα άλλα δύο είναι η αγορά και τα δικαιώματα από τα έσοδα CO2), ο οποίος χρηματοδοτεί τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με ΑΠΕ. Ο ΕΛΑΠΕ, που υπήρξε γενναίος αιμοδότης των επιδοτήσεων, δηλαδή των άκριτων απορροφήσεων από την κυβέρνηση έως το τέλος του προηγούμενου έτους των ανεξέλεγκτων ανατιμήσεων που έκαναν οι προμηθευτές ρεύματος, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις αναμένεται να κλείσει το 2024 με έλλειμμα που ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ.
Νέα επιβάρυνση
Σήμερα η χρέωση στους λογαριασμούς υπέρ ΕΤΜΕΑΡ ανέρχεται για τους οικιακούς καταναλωτές στα 17 ευρώ/μεγαβατώρα (0,017 λεπτά/κιλοβατώρα) και η τελική επιβάρυνση διαμορφώνεται ανάλογα με την κατανάλωση ρεύματος. Πρόσφατα, στο Φόρουμ των Δελφών, ο πρόεδρος του ΔΑΠΕΕΠ μίλησε για την ανάγκη ενίσχυσης του ΕΤΜΕΑΡ προτείνοντας να επανέλθει στα προ του 2019 επίπεδα, στα 24 ευρώ, ενώ γενικότερα σημείωσε ότι πρέπει να πλησιάσει την πραγματικότητα αναφέροντας τα παραδείγματα της Γερμανίας (96 ευρώ/μεγαβατώρα) και των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης (30-35 ευρώ/μεγαβατώρα).
Στην περίπτωση που ο διαχειριστής εισηγηθεί ΕΤΜΕΑΡ στα 24 ευρώ/μεγαβατώρα (0,024 λεπτά/κιλοβατώρα) μιλάμε για αύξηση της τάξης του 41% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για τη μέση ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, που προσδιορίζεται ανά νοικοκυριό στις 3.750 κιλοβατώρες, το ΕΤΜΕΑΡ θα διαμορφωθεί στα 90 ευρώ, από 63,75 ευρώ σήμερα. Αν υποθέσουμε ότι στόχος είναι το τέλος να προσεγγίσει τα επίπεδα της Κεντρικής Ευρώπης, τότε η αντίστοιχη επιβάρυνση για ένα μέσο νοικοκυριό ουσιαστικά θα διπλασιαστεί, καθώς θα κυμανθεί από 112,5 έως 131,25 ευρώ το έτος.
Θυμίζουμε ότι η εισήγηση της Ρυθμιστικής Αρχής (ΡΑΑΕΥ) τον Ιανουάριο προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήταν να διατηρηθεί για το 2024 στα ίδια επίπεδα (17 ευρώ/μεγαβατώρα) η χρέωση ΕΤΜΕΑΡ, προβλέποντας ωστόσο μετά το τέλος του πρώτου εξαμήνου 2024 να έχει τη δυνατότητα επικαιροποίησης της πρότασής της (αναθεώρησης) ανάλογα με την πορεία εσόδων/εξόδων του ΕΛΑΠΕ. Πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη επιχειρείται να υποβαθμιστεί η αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ, και μάλιστα γίνεται αναφορά στα υψηλότερα επίπεδά του προ του 2019. Θυμίζουμε λοιπόν ότι η μείωση του ΕΤΜΕΑΡ στα 17 ευρώ/μεγαβατώρα (από 22,67 ευρώ) προωθήθηκε από την πρώτη διακυβέρνηση Ν.Δ. ενώ είχε παραλάβει πλεονασματικό ΕΛΑΠΕ και κυρίως προκειμένου να «χρυσώσει» το χάπι επικοινωνιακά για τις παράλληλες μεγάλες αυξήσεις που επέβαλε στα τιμολόγια της ΔΕΗ (Σεπτέμβριος 2019), οι οποίες έφτασαν έως και 19,5%. Ωστόσο, ακόμα κι έτσι η τιμή της κιλοβατώρας με ΕΤΜΕΑΡ ήταν φθηνότερη επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ: προ του 2019, με τιμή κιλοβατώρας στα 0,09460 ευρώ (χωρίς να συνυπολογίζονται οι εκπτώσεις συνέπειας 15%-10%, που κατέβαζαν την κιλοβατώρα στα 0,08-0,085 ευρώ) και ΕΤΜΕΑΡ στα 0,02267 ευρώ, η τελική τιμή, π.χ. για κατανάλωση 100 κιλοβατώρων, ανερχόταν σε 11,727 ευρώ, ενώ από το φθινόπωρο 2019, με τιμή κιλοβατώρας 0,11058 ευρώ και ΕΤΜΕΑΡ στα 0,017 ευρώ, η αντίστοιχη τελική τιμή παραμένει υψηλότερη, καθώς διαμορφώνεται σε 12,758 ευρώ.
Το σίριαλ του ΕΛΑΠΕ
Μια ιστορία που επαναλαμβάνεται αποτελούν τα ελλείμματα που παρουσιάζει (ξανά) ο ΕΛΑΠΕ, με τις περιόδους που είναι πλεονασματικός να είναι μάλλον η εξαίρεση παρά ο κανόνας. Ο ΕΛΑΠΕ επιβαρύνεται σημαντικά από τις ακριβές πληρωμές των παλιότερων έργων ΑΠΕ (ιδίως φωτοβολταϊκών) με εγγυημένες τιμές που ξεπερνούν ακόμα και τα 300 ευρώ/μεγαβατώρα. Η εύκολη λύση των κυβερνήσεων Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ ήταν κυρίως η άμεση αύξηση του τέλους ΑΠΕ (νυν ΕΤΜΕΑΡ) σε βάρος των καταναλωτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το τέλος ξεκίνησε με χρέωση στους λογαριασμούς στα 0,40 ευρώ/μεγαβατώρα, μέχρι το 2014 είχε εκτιναχθεί στα 27 ευρώ/μεγαβατώρα. Ο ΕΛΑΠΕ κατέστη πλεονασματικός μετά και τη θεσμοθέτηση της χρέωσης προμηθευτών στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού (ΠΧΕΦΕΛ) το 2016, που κατήργησε η κυβέρνηση Ν.Δ. το 2019.
Πάντως, ακόμα και μια αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ δεν επαρκεί για να κλείσει η νέα «μαύρη τρύπα» του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ και ο ΔΑΠΕΕΠ ζητά παρεμβάσεις και ως προς την αύξηση του ποσοστού από τα έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ήδη για φέτος αυξήθηκε στο 14,61%, από 3,8% πέρυσι) αλλά και αναφορικά με την επαναφορά των «ξεχασμένων» περίπου 200 εκατ. ευρώ που είχαν αρχικά προβλεφθεί για την ενίσχυση του ΕΛΑΠΕ (για την τετραετία 2021-2024) με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ωστόσο, είναι απορίας άξιο το πώς μέσα σε σχεδόν δέκα μέρες άλλαξαν άρδην οι εκτιμήσεις διαχειριστή-ΥΠΕΝ για τη φετινή εξέλιξη του ΕΛΑΠΕ: από διαβεβαιώσεις για ισοσκελισμό στα τέλη Μαρτίου, πήγαμε σε αυξήσεις ΕΤΜΕΑΡ και άλλες παρεμβάσεις στις 11 Απριλίου.
